Een executeur-testamentair, oftewel een executeur, wordt in het testament van de erflater (de overledene) benoemd. Tijdens zijn leven kan de erflater in zijn testament één of meer (rechts)personen aanwijzen als executeur. De erflater kan kiezen om in zijn testament af te wijken van de wettelijke taken van de executeur. Hij kan zodoende de executeur specifieke taken opleggen of diens bevoegdheden inperken.

Een bekend voorbeeld hiervan is een ‘begrafenisexecuteur’. In dat geval mag de executeur alleen de uitvaart te regelen en niets meer. Wijkt de erflater in zijn testament niet af van de wettelijke taken, dan is de executeur na het aanvaarden van zijn benoeming verantwoordelijk voor de afwikkeling van de erfenis.

Taken:

Een executeur heeft twee wettelijke taken:

1. Het beheren van de (goederen van de) nalatenschap;
2. Het voldoen van de schulden van de nalatenschap.

Het verdelen van de erfenis is dus geen taak van een executeur. De verdeling van de erfenis gebeurt na afloop van de taken van de executeur door de erfgenamen zelf. Om de taken goed te kunnen uitvoeren is een executeur verplicht om een overzicht te maken van alle bezittingen en schulden op de datum van het overlijden van de erflater (een boedelbeschrijving).

Het beheren van de (goederen van de) nalatenschap:

Beheer wordt uitgelegd als alle handelingen die voor een normaal gebruik van de goederen gunstig kunnen zijn.

Voorbeelden zulke handelingen van beheer zijn onder andere:

• Het innen van vorderingen;
• Het laten taxeren van de inboedel en de woning;
• Het verkopen van een effectenportefeuille;
• Het beheren van een onderneming;
• Het opzeggen van abonnementen;

Een executeur voert met uitsluiting van de erfgenamen het beheer over de erfenis. Dit betekent dat het de erfgenamen niet is toegestaan om beheershandelingen uit te voeren. Wel vertegenwoordigt de executeur tijdens zijn taakvervulling de erfgenamen, zowel in als buiten rechte.

Het voldoen van de schulden van de nalatenschap:

De tweede taak van een executeur is het voldoen van de schulden uit de erfenis die tijdens zijn beheer opeisbaar zijn. Opeisbaar betekent dat vanaf dat moment nakoming gevorderd kan worden. Hierbij gaat het niet alleen om de schulden die al opeisbaar waren voor het overlijden van de erflater, maar ook de schulden die tijdens het beheer van de executeur opeisbaar worden.

Onder schulden van de erfenis vallen onder meer:

• De kosten van lijkbezorging;
• De kosten van executele, met inbegrip van het loon van de executeur;
• De successierechten;
• De schulden uit legaten welke op een of meer erfgenamen rusten;
• Etc.

Einde taak executeur:

Het is niet zo dat een executeur nadat hij zijn rol heeft aanvaard, elk moment kan terugtreden. Hij moet zijn taak volbrengen tot het moment waarop zijn taak beëindigd is. Het is derhalve van belang dat je als executeur weet waar je aan begint en er goed over na denkt voordat je de taak accepteert.

De taak van een executeur kan op verschillende manieren eindigen. De meest voor de hand liggende manier is wanneer een executeur zijn taak heeft voltooid, maar zijn taak kan ook van rechtswege eindigen door zijn eigen dood of bijvoorbeeld doordat hij ontslagen wordt door de kantonrechter.

Wel is er nog een verschil tussen het einde van de taak van een executeur en het einde van zijn beheer over de erfenis. Zolang een executeur zijn beheer nog niet beëindigd heeft, blijft hij bevoegd de schulden van de erfenis te voldoen. Een executeur kan zijn beheer laten eindigen door na beëindiging van zijn taak de goederen uit de erfenis over te dragen aan de erfgenamen.

Tot slot dient een executeur aan het einde van zijn taken rekening en verantwoording af te leggen over het door hem gevoerde beheer aan degene die na hem tot beheer bevoegd is. Dit kan een opvolgend executeur of vereffenaar zijn, maar het kunnen ook de erfgenamen van de erflater zijn. Gaan zij akkoord met de rekening en verantwoording, dan verlenen zij kwijting aan de executeur en eindigt daarmee diens verplichting als executeur-testamentair.

Conclusie:

Als executeur-testamentair ben je dus verantwoordelijk voor de afwikkeling van de nalatenschap van de erflater, tenzij de erflater anders besloten heeft in diens testament. Als executeur beheer je de goederen en dien je de schulden uit de nalatenschap te voldoen. Als je taak als executeur beëindigd is, kunnen de goederen overdragen worden aan de erfgenamen, waardoor je ook het beheer laat eindigen. Het is vervolgens aan de erfgenamen zelf om de erfenis te verdelen.