Mogelijk heeft u al zekerheden bedongen, maar kent u nog niet alle mogelijkheden. Van het pand- en hypotheekrecht hebben de meeste mensen wel gehoord, maar er zijn er nog vele andere zekerheden die kunnen worden ingezet. U bedingt zekerheden wanneer u bijvoorbeeld een bedrag uitleent of zaken verkoopt die niet direct worden afgerekend. U doet dat wanneer u de overeenkomst met de debiteur sluit.

Het begrip zekerheden is ruim en ik zal puntsgewijs aangeven welke zekerheden bestaan, met daarbij een korte uitleg. In onze blogs zullen wij dieper ingaan op elk van de hieronder genoemde zekerheden en uitleggen hoe dergelijke zekerheden moeten worden bedongen, wat voorwaarden zijn en welke risico’s aan de betreffende zekerheden zijn verbonden.

Eigendomsvoorbehoud 3:92 BW

Als u bijvoorbeeld voorraden, materialen of machines levert aan een klant gaat bij de levering normaliter direct de eigendom over, ook al heeft de klant nog niet aan u betaald. Om dit te voorkomen, kunt u een eigendomsvoorbehoud bedingen, wat betekent dat bij de levering de eigendom nog niet overgaat, maar dit pas gebeurt als ook voor de zaak of zaken is betaald. Indien niet op tijd wordt betaald, kunt u afgifte van de geleverde zaken vorderen. Een eigendomsvoorbehoud neemt u op in uw algemene voorwaarden of in contracten met uw klanten.

Pandrecht 3:236/237 BW

U leent € 100.000,-- uit aan een goede klant, bijvoorbeeld een speciaalzaak, maar u weet dat hij het bedrag niet (op korte termijn) kan terugbetalen. Voor het geval hij niet kan terugbetalen of failliet gaat, vraagt u de klant om een pandrecht voor u te vestigen op bijvoorbeeld zijn voertuigen, winkelvoorraden, computers of vorderingen die hij nog heeft op bijvoorbeeld debiteuren. Als de klant zich niet aan de betalingsafspraken houdt, dan mag u de verpande zaken opeisen, openbaar verkopen en de opbrengst houden tot maximaal het bedrag dat u nog moet krijgen. Bij een pandrecht op een vordering mag u de debiteuren verzoeken om op uw rekening te betalen. In een faillissement bent u wanneer u een pandrecht heeft separatist en dus ook een bevoorrechte schuldeiser. Als separatist mag u namelijk de zaken waarop u een pandrecht heeft opeisen en openbaar verkopen, zonder dat u iets van het faillissement hoeft aan te trekken.

Hypotheekrecht 3:260 BW

Indien u een groot bedrag uitleent dan kan een pandrecht op roerende zaken onvoldoende zijn om de terugbetaling van uw lening zeker te stellen, simpelweg omdat deze zaken onvoldoende waarde vertegenwoordigen. Een hypotheekrecht kan in dergelijke gevallen een goed alternatief zijn en wordt gevestigd op onroerende zaken zoals bijvoorbeeld een bedrijfspand of een stuk grond. Een hypotheek is nagenoeg hetzelfde als een pandrecht, in beide gevallen bent u separatist, er gelden alleen andere formaliteiten. Zo kan hypotheekrecht alleen tot stand komen door middel van een notariële akte.

Achterstelling 3:277 lid 2 BW

U wilt geld uitlenen aan een relatie, maar deze partij heeft ook al een lening ontvangen van een derde. Uw relatie kan met deze laatste partij afspreken dat die lening wordt achtergesteld op uw lening. Dit betekent dat uw lening eerst betaald wordt voordat wordt betaald aan de schuldeiser die haar lening heeft achtergesteld. Hiervoor is medewerking van andere schuldeisers vereist, die moeten namelijk instemmen met de achterstelling.

Retentierecht 3:290 BW

Uw klant laat zijn auto bij u repareren, maar hij betaalt de rekening niet. In sommige gevallen mag u als garagehouder de auto onder u houden totdat de rekening is betaald. Ook als de auto van iemand anders is dan van uw klant, mag u in bepaalde situaties tot de dag van de betaling de auto onder u houden.

Hoofdelijke aansprakelijkheid 6:6 BW

U kunt hoofdelijke aansprakelijkheid bedingen als u een lening aangaat met meerdere (rechts)personen. U verstrekt bijvoorbeeld een lening aan een B.V. en u laat de moeder- of dochtervennootschap tekenen voor hoofdelijke aansprakelijkheid. U kunt dan zowel de B.V. als de moeder- of dochtervennootschap te allen tijde aanspreken voor betaling. Zo heeft u ‘meer paarden om op te wedden’ als het om de aflossing van de lening gaat.

Recht van reclame 7:39 BW

Het recht van reclame lijkt enigszins op het eigendomsvoorbehoud. Bij dit recht mag u namelijk ook uw zaken terugvorderen indien uw rekening niet is betaald. Er zijn echter enkele verschillen. Zo hoeft u het niet overeen te komen, het is een wettelijk recht. Bovendien kan recht van reclame maar een beperkte periode worden ingeroepen, namelijk:

• tot maximaal 6 weken nadat uw vordering opeisbaar is geworden;
• tot maximaal 60 dagen nadat de zaken bij de koper zijn opgeslagen.

Daarna kunt u geen beroep meer doen op het recht van reclame. In de praktijk wordt op het recht van reclame regelmatig een beroep wanneer het gaat om courante goederen: goederen die op grote schaal verhandeld worden. Denk aan kleding, consumentenelektronica en bouwmaterialen. De afnemer van deze goederen plaatst periodiek, bijvoorbeeld ieder kwartaal, nieuwe bestellingen bij zijn of haar leverancier. Voor de laatste levering(en) kan de leverancier daardoor vaak een beroep op het recht van reclame doen.

Borgstelling 7:850 BW

Een derde kan zich borg stellen voor een schuld van een ander. Dit wordt zowel borgstelling als borgtocht genoemd. Het belangrijkste verschil met hoofdelijke aansprakelijkheid is dat u de borg pas kunt aanspreken als uw debiteur zelf de overeenkomst niet nakomt en dus de rekening niet betaalt.

Bankgarantie

Stel: u heeft een bedrijfspand in eigendom en u wenst dit pand te verhuren aan een derde partij. U wilt zeker weten dat u maandelijks de huurpenningen ontvangt en wilt daarvoor zekerheid gesteld krijgen. U kunt dan van de huurder verlangen dat hij zorgt voor een bankgarantie. Als de huurder niet betaalt dan staat de bank garant voor het bedrag dat de huurder had moeten betalen. Ook in het geval van een faillissement van de huurder kunt u zich voor betaling van de huur wenden tot de bank.

Tot slot

Om het risico dat uw relatie niet tot (terug)betaling overgaat, af te dekken, is het raadzaam om zekerheden te bedingen. De kans dat u betaald krijgt, kan hiermee in geval van bijvoorbeeld faillissement aanzienlijk worden vergroot. Er moeten formaliteiten in acht worden genomen bij het bedingen, het vestigen en de uitwinning van de hierboven genoemde zekerheden.