Uitzondering: voorrang

Voorrang vloeit voort uit pand, hypotheek, voorrechten en andere in de wet (of jurisprudentie) aangegeven gronden. We maken onderscheid tussen rechten, die u moet bedingen van de schuldenaar, en rechten die u op grond van de wet al heeft.

Pand, hypotheek

Dit zijn zakelijke zekerheidsrechten, die u als schuldeiser kunt bedingen. Als de schuldenaar vervolgens niet nakomt kunt u zich met een zeer hoge wettelijk voorrang verhalen op de tot zekerheid gegeven zaak. Zie hieronder ook onder Separatisme, parate executie

Retentierecht

Het recht van retentie, een terughoudingsrecht, hoeft u niet te bedingen. Het retentierecht is het recht van een schuldeiser om een goed, dat hij van de schuldenaar onder zich heeft, niet af te geven aan de schuldenaar zolang zijn vordering niet is voldaan. Het is een uitwerking van het algemene opschortingsrecht: als uw wederpartij niet presteert, behoeft u ook niet te presteren.

Separatisme, parate executie

Separatisme is verbonden aan pand, hypotheek en retentierecht. Als u separatist bent, kunt u uw recht uitoefenen alsof er geen faillissement is. Als separatist kunt u ook paraat executeren, hetgeen wil zeggen dat u kunt executeren zonder een uitspraak van de rechter. Retentoren dien de curator eerst een termijn tot nakoming te stellen.

Voorrechten (bodemvoorrecht)

Voorrechten kunt u niet bedingen: zij vloeien voort uit de wet. Er bestaan algemene voorrechten, die het gehele vermogen van de schuldenaar betreffen, en bijzondere voorrechten, die alleen rusten op bepaalde goederen. Bijzondere voorrechten zijn sterker in rang, voor het overige geldt de volgorde, waarin de wet ze plaatst. Bekende voorbeelden van algemene voorrechten zijn het voorrecht van de belastingdienst, zeer hoog in rang, en het voorrecht van werknemers ter zake van al hetgeen zij op grond van de arbeidsovereenkomst te vorderen hebben. Een bekend bijzonder voorrecht is het voorrecht wegens de bearbeiding van een zaak. Voorrechten dient u te melden aan de curator, hij hoeft ze niet uit eigen beweging te onderzoeken.

Eigendomsvoorbehoud (in algemene voorwaarden)

Eigendomsvoorbehoud dient u te bedingen. Bij eigendomsvoorbehoud levert u goederen, maar bedingt u als opschortende voorwaarde dat de eigendom pas overgaat bij betaling. Indien uw schuldenaar niet betaalt, kunt u de door u geleverde goederen als uw eigendom terugvorderen. Vaak worden een eigendomsvoorbehoud opgenomen in algemene voorwaarden. Aan de toepasselijkheid van algemene worden strenge eisen gesteld. Zo moeten ze zijn overeengekomen en, zeker in het MKB, aantoonbaar ter hand zijn gesteld. Als geleverde zaken door de curator niet meer (als zelfstandige zaken) geïdentificeerd kunnen worden, vindt het eigendomsvoorbehoud daarin zijn begrenzing.

Verrekening

Wanneer u niet alleen crediteur, maar ook debiteur van de failliet bent, komt u op grond van de wet een beroep op verrekening toe. De mogelijkheden om zich met succes op verrekening te beroepen, zijn in faillissement zelfs verruimd. Buiten faillissement kan men alleen verrekenen als vordering en schuld opeisbaar zijn. In het faillissement is het voldoende dat zij voorvloeien uit handelingen vóór het faillissement met de gefailleerde verricht. Dit geldt niet voor te kwader trouw overgenomen schulden, dat zou in strijd zijn met het fixatiebeginsel.

Reclamerecht

Het recht van reclame is een bijzonder terugvorderingsrecht in geval van koop of ruil. Bij uitoefening van het recht van reclame kunt u als verkoper de overgedragen zaak als uw eigendom opvorderen. Inroeping van het recht van reclame moet geschieden door middel van een schriftelijke verklaring, zowel binnen zes weken nadat de vordering opeisbaar is geworden, als binnen zestig dagen te rekenen vanaf de dag waarop de zaak aan de koper is afgeleverd.

Dwangcrediteur

Wanneer u een uniek product of een unieke dienst levert, terwijl na datum faillissement doorlevering wenselijk of noodzakelijk is, kunt u aan doorlevering de voorwaarde verbinden, dat ook de facturen betrekking hebbende op de periode vóór faillissement integraal worden voldaan. In feite maakt u gewoon gebruik van uw bevoegdheid om op te schorten als uw contractpartij niet nakomt.

Boedelvordering

Boedelvorderingen zijn rechtstreekse vorderingen op de curator en hebben altijd betrekking op de periode na de faillietverklaring. Zij behoren tot de faillissementskosten en dienen dus met voorrang boven de faillissementscrediteuren te worden betaald. Ze ontstaan op grond van de wet (loon en huur na datum faillissement) of als de curator ze beoogt aan te gaan, dan wel handelt in strijd met zijn wettelijke plichten.