Wanneer je een kind krijgt en je bent niet getrouwd, waar moet je op letten en wat als je er samen niet uitkomt?

Als je met je partner een kind krijgt terwijl je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap bent aangegaan, gebeurt er een aantal dingen automatisch. Zo is jouw partner automatisch de juridische ouder van het kind en wordt het kind automatisch erkend. Hierdoor ontstaat er onder meer een recht op omgang met het kind en recht op informatie over het kind. Ook is het kind dan erfgenaam volgens de wet, tenzij in een testament iets anders is bepaald. Je wordt als ouder dan ook financieel onderhoudsplichtig.  De partner heeft ook direct het ouderlijk gezag over het kind, waardoor hij of zij betrokken moet worden bij beslissingen over de verzorging en opvoeding van het kind. Wordt een kind geboren buiten een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan wordt dit allemaal niet automatisch geregeld. Het is dan dus goed om te weten wat er allemaal geregeld moet worden en wat je kan doen als je er samen niet uitkomt.

Erkenning en gezag in overleg

Wanneer je samen een kind krijgt en niet getrouwd bent en geen geregistreerd partnerschap bent aangegaan), moet er een aantal formele punten geregeld worden, zoals de erkenning van en het gezag over het kind. Dit kan al voordat het kind geboren is. Ook kan dit bij de aangifte van de geboorte van het kind bij de gemeente. Van belang hierbij is dat de moeder expliciet toestemming geeft. Als moeder kan je dit doen door samen naar de gemeente te gaan, maar ook door het geven van schriftelijke toestemming. Ouders kunnen op dat moment ook de achternaam van het kind kiezen.

Sinds 1 januari 2023 krijg je als andere ouder ook automatisch het gezamenlijk gezag over het kind wanneer je het kind erkent. Voorheen was dit niet het geval en moest dit nog apart geregeld worden door het gezamenlijk aan te vragen bij de rechtbank. Door deze wetswijziging kan je als ouders de juridische aspecten in één keer regelen. De partner is door de erkenning dan niet alleen de juridische ouder van het kind, maar heeft ook direct het gezag waardoor hij of zij betrokken moet worden bij de beslissingen over de verzorging en opvoeding. Bij dit laatste kan je denken aan medische keuzes, schoolkeuzes, etc.

De onderhoudsverplichting voor het kind staat hiermee ook vast en het kind is in principe juridisch gezien erfgenaam van beide ouders. Voor wat betreft de financiële onderhoudsverplichting is het overigens niet zo dat wanneer het kind niet erkend is, deze niet bestaat. Ook zonder erkenning kan het zo zijn dat je kinderalimentatie moet voldoen. Zie blog: Moet je als vader alimentatie betalen wanneer je het kind niet hebt erkend?

Het gaat er daarbij om dat je wordt aangemerkt als verwekker van een kind. De verwekker is de biologische vader van het kind of de instemmende levensgezel.

Wanneer je het als ouders eens bent, kan je samen veel regelen voor de geboorte van het kind. In mijn praktijk zie ik echter ook vaak dat ouders het hierover niet met elkaar eens zijn. De moeder vindt dat er reden is waarom het niet in het belang van het kind is wanneer de vader het gezag krijgt, of de vader wil juist niets met het kind te maken hebben omdat hij denkt dat hij niet de vader is. Wat kan je dan doen?

Wat als je er samen niet uitkomt

Het uitgangspunt in de wet is het belang van het kind. In principe is het in het belang van het kind dat de afstamming (wie zijn mijn ouders) duidelijk is en dus ook vaststaat wie zijn of haar juridische ouders zijn. Ook is het in principe in het belang van het kind wanneer ouders samen het gezag hebben en samen beslissingen nemen.

Vader weigert medewerking

Wanneer je dus als moeder wel wenst dat jouw kind erkend wordt door diens vader, maar vader wil dit niet, kan je hiervoor een procedure starten bij de rechter.  Voor de erkenning is in principe voldoende dat komt vast te staan dat de andere ouder de biologische vader is van het kind of dat je als instemmende levensgezel hebt ingestemd met de daad die de verwekking tot gevolg heeft gehad.  Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer een spermadonor is gebruikt. Mocht de vader in kwestie ontkennen dat hij de biologische vader is, kan een rechter een DNA-onderzoek bepalen.  Hierbij is het goed om er rekening mee te houden dat je als moeder een dergelijk verzoek kan indienen bij de rechter binnen vijf jaar na de geboorte van het kind of het moment dat de identiteit of verblijfplaats van de verwekker bekend is en voordat het kind 16 jaar oud is. Later kan dit dus niet meer als moeder zijnde. Een kind kan dan nog wel zelf een verzoek doen bij de rechter om het vaderschap te laten vaststellen. Zie blog: Hoe Prins Carlos onverwacht vader werd: een juridische uitleg over de verschillende vormen van ouderschap

Moeder weigert toestemming

Het komt ook voor dat een moeder juist de persoon is die weigert haar toestemming te geven. Wanneer je het hier als andere ouder niet mee eens bent, kan je ook naar de rechter stappen en vragen om het ouderschap en gezag vast te stellen. Voor de erkenning is, zoals gezegd, in principe voldoende dat komt vast te staan dat je de biologische vader bent van het kind of dat je dus als instemmende levensgezel hebt ingestemd met de daad die de verwekking tot gevolg heeft gehad.

Hoewel het uitgangspunt is dat er sprake is van erkenning en gezamenlijk gezag, is het dus geen garantie wanneer de andere ouder medewerking of toestemming weigert. Het is daarom altijd goed om advies in te winnen over jouw specifieke situatie. Neem daarvoor vooral contact op.

Stel onze specialist een vraag!