De Fenex-voorwaarden: een tool voor expediteurs

De Nederlandse Expeditievoorwaarden - ook wel bekend als de Fenex-voorwaarden - zijn een belangrijke tool voor expediteurs. Zo beperkt deze tool onder meer jouw aansprakelijkheid als expediteur en versterkt het jouw positie wanneer een opdrachtgever niet betaalt. Maar: dan moet je er wel voor zorgen dat de Fenex-voorwaarden van toepassing zijn én dat ook blijven. In deze blog bespreek ik hoe jij daarvoor zorgt, aan de hand van de beperking van de aansprakelijkheid.

Wanneer zijn de Fenex-voorwaarden van toepassing?

Belangrijk om te weten: de Fenex-voorwaarden zijn algemene voorwaarden. Dat betekent dat deze voorwaarden alleen van toepassing zijn, als jij ze op de juiste manier van toepassing verklaart. Doe je dit niet op de juiste manier, dan zijn de Fenex-voorwaarden niet van toepassing of kan een opdrachtgever deze voorwaarden ‘vernietigen’. In beide gevallen heeft dat tot gevolg dat jij geen beroep kan doen op de bepalingen uit de Fenex-voorwaarden.

Als de Fenex-voorwaarden wel van toepassing zijn, dan zijn ze van toepassing op alle werkzaamheden die jij als expediteur voor je opdrachtgever uitvoert. Dus niet alleen op het sluiten van vervoersovereenkomsten met vervoerders, maar ook op andere werkzaamheden zoals opslag, distributie, douaneafhandeling, verzekering en/of verpakking. Kies je ervoor om geen vervoerder in te schakelen, maar om het vervoer zelf uit te voeren? Dan word je aangemerkt als vervoerder. Gevolg daarvan is dat je geen beroep kan doen op de Fenex-voorwaarden, óók als je deze op de juiste manier van toepassing hebt verklaard.

Aansprakelijkheid van expediteurs versus aansprakelijkheid van vervoerders

Uitgangspunt is dat een expediteur die gebruik maakt van de Fenex-voorwaarden alleen aansprakelijk is als de opdrachtgever bewijst dat zijn schade door de schuld of nalatigheid van de expediteur is ontstaan. Lukt het de opdrachtgever om dit te bewijzen? Dan is jouw aansprakelijkheid alsnog beperkt tot maximaal 10.000 SDR. SDR is een internationaal gehanteerde rekeneenheid, vergelijkbaar met een munteenheid. Begin 2024 stond 10.000 SDR gelijk aan ongeveer € 12.250,-.

Daar houdt de beperking nog niet op. De Fenex-voorwaarden beperken jouw aansprakelijkheid nog verder, namelijk tot maximaal 4 SDR per kilogram beschadigd, in waarde verminderd of verloren gegaan gewicht. Gaat het dus om een lading van 1.000 kilogram, dan is jouw aansprakelijkheid beperkt tot 4.000 SDR (begin 2024 ongeveer € 4.900,-). Dat geldt ook als de waarde van de lading hoger ligt. Ligt de waarde van de lading lager of lukt het de opdrachtgever niet om de waarde van de lading te bewijzen? Dan hoef jij enkel de marktwaarde van de lading te vergoeden.

Treed jij echter als vervoerder op, dan komt die hiervoor omschreven beperking van jouw aansprakelijkheid te vervallen. De mogelijkheden om die aansprakelijkheid te beperken, zijn door de wetgeving beperkter. Stel jij vervoert de lading van 1.000 kilogram voor jouw opdrachtgever van Nederland naar Zweden. Dan is in de meeste gevallen het CMR-verdrag van toepassing. Dit verdrag bevat een beperking van de aansprakelijkheid van de vervoerder. De aansprakelijkheid is namelijk beperkt tot 8.33 SDR per kilogram beschadigd, in waarde verminderd of verloren gegaan gewicht. Bij de lading van 1.000 kilogram is jouw aansprakelijkheid dus niet beperkt tot 4.000 SDR, maar tot 8.330 SDR (begin 2024 ongeveer € 10.220,-).

Expeditieovereenkomst of vervoerovereenkomst?

Niet alleen als je het vervoer zelf uitvoert kan de overeenkomst met jouw opdrachtgever van kleur verschieten. Ook als jij niet duidelijk communiceert over het feit dat jij als expediteur optreedt, dan is het uitgangspunt dat de overeenkomst een vervoerovereenkomst is. Dat kun je voorkomen door onder andere duidelijk in de overeenkomst te vermelden dat jij expediteur bent. Ook is het belangrijk om jezelf naar je opdrachtgever te presenteren als expediteur.