Als kind van 12 jaar, mag je zelf kiezen bij welke ouder je woont

Ik hoor deze zin geregeld in mijn praktijk: van ouders, kinderen, leerkrachten, hulpverleners etc. Blijkbaar bestaat in Nederland het idee dat zodra kinderen 12 jaar oud worden, zij het beslissingsrecht hebben zelf te kiezen of ze bij hun vader of moeder willen wonen. Dat idee is volstrekt onjuist. Kinderen mogen niet zelf hun hoofdverblijfplaats wijzigen. Hun ouders bepalen dat, en als die ouders er niet uitkomen, bepaalt de kinderrechter het.

Het kinderverhoor
Als een kinderrechter de vraag krijgt voorgelegd bij wie een kind gaat wonen (ofwel waar het kind het hoofdverblijfplaats heeft) en dit kind is 12 jaar of ouder, dan ontvangt dit kind een uitnodiging van de kinderrechter om met hem/haar op de rechtbank te komen praten over de situatie. Dit gesprek wordt wel het kinderverhoor genoemd. Dat klinkt alsof het kind wordt verhoord tijdens een zitting, maar dat is niet juist. Het is een gesprek, vrij ‘low-profile’, waarin de kinderrechter zal proberen te achterhalen wat het kind zou willen. Dus niet wat de vader of moeder graag als antwoord zou zien, maar echt wat het kind wil.

Vervolgens zal de kinderrechter het gesprek met het kind meenemen in zijn/haar overwegingen, maar let wel: wat het kind wil, is niet bepalend. Het kind heeft geen beslissingsrecht. De kinderrechter moet een beslissing nemen die ‘in het belang van het kind’ is. Dat kan betekenen dat het kind niet bij de ouder gaat wonen waarvan hij/zij heeft aangeven juist te willen wonen.

Uit het voorgaande volgt dat alleen als er een procedure loopt bij de rechtbank over het hoofdverblijf, een kind van 12 jaar of ouder een stem heeft in de procedure. Als er geen sprake is van een procedure en het hoofdverblijf als vastligt, bijv. in een ouderschapsplan of een beschikking, dan blijft het hoofdverblijf dus ongewijzigd, ook al wordt het kind 12 jaar oud.

Een hels dilemma
Ik zie echter geregeld dat ouders het idee dat kinderen vanaf 12 jaar zelf kiezen waar ze wonen, bespreken met hun  kinderen. Vaak gaat het dan om kinderen die al een lastige echtscheiding achter de rug hebben en vervolgens met deze druk worden geconfronteerd richting hun 12-jarige verjaardag. Want als je mag kiezen, voor wie kies je dan? En belangrijker nog: wie wijs je dan af?

Voor kinderen is dit een hels dilemma.
Deze blog is dan ook bedoeld als oproep aan alle ouders (of andere partijen) om hun kinderen niet met dit dilemma te belasten. Een kind van 12 jaar, is boven alles namelijk nog steeds een kind. Het moeten de volwassenen zijn die deze knoop moeten doorhakken!

Stel onze specialist een vraag!