026 3 777 111

In deze blog bespreek ik 3 zaken die je moet weten over borgtocht vóórdat je een borgstelling afgeeft:

  1. Jij wordt aansprakelijk voor de schuld van een ander.
  2. Als DGA biedt de wet je minder bescherming.
  3. Je kunt je verhalen op degene voor wie je borg staat.

Tot slot geef ik je 4 tips voor als je een borgtochtovereenkomst wilt aangaan.

1. Jij wordt aansprakelijk voor de schuld van een ander

Als je een borgstelling afgeeft, doe je dit voor de schuld van een ander: de hoofdschuldenaar. Dit kan je bijvoorbeeld je eigen bv zijn. Waar schuldeisers bestuurders van een bv doorgaans alleen in uitzonderlijke gevallen kunnen aanspreken, maakt een borgtocht dat een schuldeiser jou wél in privé kan aanspreken voor de betaling van een schuld.

Wel heeft de borgtocht een subsidiair karakter. Dat betekent dat je pas hoeft te betalen als de hoofdschuldenaar is tekortgeschoten in de nakoming. Met andere woorden: als degene voor wie je borgstaat niet (op tijd) heeft betaald.

Het subsidiaire karakter houdt ook in dat de borgtocht geen op zichzelf staande verbintenis is. De borgtocht ziet altijd op een bestaande schuld: de hoofdverbintenis. Is die hoofdverbintenis er niet meer, bijvoorbeeld omdat de hoofdschuldenaar de volledige schuld heeft betaald? Dan komt ook de borgtocht te vervallen.

2. Als DGA biedt de wet je minder bescherming

De wetgever heeft een aantal beschermende regels opgenomen voor privépersonen die borg staan (dit noemen we particuliere borgtocht). Deze bescherming geldt niet als:

Kortom: als je DGA bent van een vennootschap en je staat borg voor een schuld in het kader van de normale uitoefening van het bedrijf, sta je weliswaar als privépersoon borg, maar word je minder goed beschermd door de wet. We spreken dan van een zakelijke borgtocht.

Dit betekent dat je extra alert moet zijn ten aanzien van (de voorwaarden van) de borgtocht. Zo hoeft de borgtochtovereenkomst – anders dan bij een particuliere borgtocht – niet op schrift te staan, maar is het om discussies te voorkomen wel verstandig om afspraken schriftelijk vast te leggen. Verder is het voor de geldigheid van een zakelijke borgtocht niet vereist dat vooraf duidelijk is voor welk bedrag je borgstaat. Dit kan voor vervelende verrassingen zorgen. En waar de schuldeiser een particuliere borg niet meer bezwarende voorwaarden mag opleggen dan aan de hoofdschuldenaar, mag dat bij een zakelijke borgtocht wel.

Ook belangrijk: jouw echtgenoot wordt in dit geval niet beschermd. Waar jouw echtgenoot een door jou afgegeven borgtocht die niet ziet op de normale uitoefening van het bedrijf deze borgtocht kan vernietigen als hij of zij niet heeft meegetekend, geldt dat niet wanneer de borgtocht wel ziet op de normale uitoefening van het bedrijf.

Je kunt je verhalen op degene voor wie je borg staat

Als je als borg bent aangesproken en jouw verplichtingen als borg bent nagekomen (lees: als je hebt betaald), is het verhaal nog niet afgelopen. Zodra je hebt betaald kan jij je namelijk verhalen op de hoofdschuldenaar. Met een juridische term heet dit regres. In het voorbeeld van de bestuurder die borg stond voor de bv, kan de bestuurder het betaalde bedrag dus op de bv verhalen.

Daarnaast komt het veel voor dat de bank ook andere zekerheden heeft bedongen, zoals een pandrecht op voorraden en inventaris van de hoofdschuldenaar. Als jij als borg een bedrag aan de bank hebt voldaan, krijg jij als het ware de positie van de bank. Stel dat je borgstond voor de volledige betaling van een lening van € 50.000, en je hebt dat volledige bedrag voldaan, dan krijg jij alle overige zekerheden die de bank heeft bedongen. Stond je slechts borg voor een deel van de lening? Dan krijg je slechts de zekerheden voor dat deel van de lening.

Overigens is het belangrijk dat je, vóór je betaalt, eerst bij de hoofdschuldenaar vraagt waarom er nog niet is betaald. Mogelijk heeft de hoofdschuldenaar daar een goede reden voor. Deze reden kan de hoofdschuldenaar ook tegen jou als borg gebruiken, met als gevolg dat de hoofdschuldenaar je mogelijk niet terugbetaalt.

Tips bij het aangaan van een borgtochtovereenkomst

Tot slot geef ik je zoals beloofd nog graag een aantal tips voor als je een borgtochtovereenkomst wilt aangaan:

  1. Kijk goed naar de mogelijkheden van verhaal op degene voor wie je borgstaat. Dit helpt je bij het inschatten van de kans dat je wordt aangesproken op de borgtocht, maar zo kan je ook inschatten of jij je na betaling kunt verhalen op de hoofdschuldenaar.
  2. Spreek een maximumbedrag af: zo weet je precies waar je financieel gezien aan toe bent.
  3. Spreek af wanneer degene voor wie je borg staat tekortschiet in de nakoming: zo weet je wanneer de schuldeiser je mag aanspreken op de borgtocht.
  4. Ga voordat je betaalt altijd na of de hoofdschuldenaar een verweer heeft. De hoofdschuldenaar kan ditzelfde verweer namelijk gebruiken als jij aanklopt.

Word je als borg aangesproken? Of wil je een borgstelling afgeven? En heb je hier vragen over? Neem dan gerust contact met mij op.

1. Eenmalige opdracht of raamovereenkomst?

Om te beginnen is het belangrijk om te weten of je één specifiek vervoer gaat uitvoeren, of dat het de bedoeling is dat jij regelmatig voor jouw opdrachtgever goederen gaat vervoeren. In dat laatste geval is het goed als jouw vervoersovereenkomst een raamovereenkomst is. Dat betekent dat jij en de opdrachtgever, over het algemeen de afzender, samen afspraken maken die in principe gelden voor alle ritten die jij voor jouw opdrachtgever gaat rijden.

Sluit je een vervoersovereenkomst die voor langere tijd moet gelden, dan is het belangrijk om van tevoren na te denken over zaken die kunnen veranderen. Zo spreek je waarschijnlijk een prijs af waar jij op dit moment aan verdient, terwijl diezelfde prijs op een ander moment de kosten niet meer dekt. Biedt jouw vervoersovereenkomst geen mogelijkheid om de prijs aan te passen? Dan is het weliswaar niet onmogelijk, maar wel een stuk moeilijker om dit alsnog gedaan te krijgen. Sluit je een vervoersovereenkomst waarbij het slechts om één opdracht gaat? Dan zijn dit soort problemen niet zo snel aan de orde.

2. Wat als je het vervoer niet (zelf) kan uitvoeren?

Het kan natuurlijk voorkomen dat jij een bepaalde rit niet kan uitvoeren, bijvoorbeeld omdat jouw opdrachtgever je last-minute vraagt om een lading goederen te vervoeren terwijl jij dit onmogelijk nog in jouw planning kan verwerken. Je kunt teleurstelling voorkomen, door hier vooraf duidelijke afspraken over te maken in de vervoersovereenkomst.

Spreek bijvoorbeeld af dat de opdrachtgever een vervoer uiterlijk 3 dagen van tevoren bij jou moet aanmelden. Is hij later, dan kun jij het vervoer op het gewenste moment niet garanderen. Verder kun je afspreken dat jij – als het nodig is – het vervoer door een andere transportondernemer mag laten uitvoeren. Denk er dan wel aan dat je ook afspraken maakt over jouw verantwoordelijkheid ten aanzien van die andere transportondernemer.

Tot slot kun je in de vervoersovereenkomst afspraken maken ten aanzien van situaties waar jij geen invloed op hebt. Ook wel: ‘overmacht situaties’. Je kunt hierbij denken aan extreme situaties, maar ook als een chauffeur zich in de ochtend ziek meldt kan er soms al sprake zijn van overmacht.

3. Gaat het om internationaal wegvervoer van goederen?

Deze vraag is relevant omdat op internationaal vervoer andere regels van toepassing zijn dan op nationaal vervoer. Wat je hierover afspreekt in de vervoersovereenkomst, zal dan ook zeker verschillen.

Vervoer jij goederen vanuit Nederland de grens over, dan is het CMR-verdrag van toepassing. Het CMR-verdrag bevat onder meer een schadevergoedingsregeling die van dwingend recht is. Dat betekent dat je van deze regeling niet kan afwijken. Wel gelden deze regels alleen wanneer de afzender en de ontvanger zich in twee verschillende landen bevinden, waarvan er ten minste één land bij het verdrag aangesloten is. Praktisch gezien betekent dit dat het CMR-verdrag van toepassing is op vrijwel al het wegvervoer binnen de Europese Unie.

Vervoer jij goederen alleen binnen Nederland, dan is het CMR-verdrag niet van toepassing. Waar het CMR-verdrag een flinke beperking van jouw aansprakelijkheid bevat, geldt dat voor binnenlands vervoer minder. Voor vervoer binnen de landsgrenzen is het dus belangrijk om in de vervoersovereenkomst goede afspraken te maken.

Let op: is het de bedoeling dat je goederen zowel nationaal als internationaal gaat vervoeren? Maak dan over beide situaties afspraken!

4. Welk recht is van toepassing en welke rechter is bevoegd?

Ik begrijp dat je nu denkt: waar heb jij het over? Maar het opnemen van een zogenoemd ‘rechts- en forumkeuzebeding’ in een vervoersovereenkomst kan van grote toegevoegde waarde zijn.

Rechtskeuze

Ieder land heeft eigen wet- en regelgeving, waarin onderling grote verschillen bestaan. Het maken van een rechtskeuze betekent dat je ervoor kiest dat het recht van een bepaald land van toepassing is. Doe je dit niet, dan kan het zijn dat de ene keer Nederlands recht van toepassing is, een andere keer Duits recht en weer een andere keer Frans recht. Zelfs al gaat het om dezelfde opdrachtgever. Leg je in de vervoersovereenkomst wél vast welk recht van toepassing is, dan weet je wat je kan verwachten.

Forumkeuze

Minstens net zo belangrijk is het bepalen welke rechter een meningsverschil tussen jou en je opdrachtgever beoordeeld. Nederland geldt als een ‘vervoerdersvriendelijk’ land, terwijl bijvoorbeeld het oordeel van de Duitse rechters vaak veel gunstiger is voor opdrachtgevers. Daarom is het voor jou als vervoerder juist gunstig om in de vervoersovereenkomst af te spreken dat alleen de Nederlandse rechter bevoegd is.

5. Algemene voorwaarden

Tot slot: vergeet “de kleine lettertjes” niet! Ik zie veel ondernemers die over goede algemene voorwaarden beschikken, maar deze vervolgens niet op de juiste manier van toepassing verklaren. Mijn collega Freek schreef deze gids voor juist gebruik.

Heb je vragen over vervoersovereenkomsten die je hebt gesloten of hulp nodig bij het opstellen daarvan? Dan help ik je natuurlijk graag! Zo weet jij waar je juridisch gezien aan toe bent en kun jij je weer focussen op wat je (waarschijnlijk) liever doet: vervoeren.

Wanneer zijn de Fenex-voorwaarden van toepassing?

Belangrijk om te weten: de Fenex-voorwaarden zijn algemene voorwaarden. Dat betekent dat deze voorwaarden alleen van toepassing zijn, als jij ze op de juiste manier van toepassing verklaart. Doe je dit niet op de juiste manier, dan zijn de Fenex-voorwaarden niet van toepassing of kan een opdrachtgever deze voorwaarden ‘vernietigen’. In beide gevallen heeft dat tot gevolg dat jij geen beroep kan doen op de bepalingen uit de Fenex-voorwaarden.

Als de Fenex-voorwaarden wel van toepassing zijn, dan zijn ze van toepassing op alle werkzaamheden die jij als expediteur voor je opdrachtgever uitvoert. Dus niet alleen op het sluiten van vervoersovereenkomsten met vervoerders, maar ook op andere werkzaamheden zoals opslag, distributie, douaneafhandeling, verzekering en/of verpakking. Kies je ervoor om geen vervoerder in te schakelen, maar om het vervoer zelf uit te voeren? Dan word je aangemerkt als vervoerder. Gevolg daarvan is dat je geen beroep kan doen op de Fenex-voorwaarden, óók als je deze op de juiste manier van toepassing hebt verklaard.

Aansprakelijkheid van expediteurs versus aansprakelijkheid van vervoerders

Uitgangspunt is dat een expediteur die gebruik maakt van de Fenex-voorwaarden alleen aansprakelijk is als de opdrachtgever bewijst dat zijn schade door de schuld of nalatigheid van de expediteur is ontstaan. Lukt het de opdrachtgever om dit te bewijzen? Dan is jouw aansprakelijkheid alsnog beperkt tot maximaal 10.000 SDR. SDR is een internationaal gehanteerde rekeneenheid, vergelijkbaar met een munteenheid. Begin 2024 stond 10.000 SDR gelijk aan ongeveer € 12.250,-.

Daar houdt de beperking nog niet op. De Fenex-voorwaarden beperken jouw aansprakelijkheid nog verder, namelijk tot maximaal 4 SDR per kilogram beschadigd, in waarde verminderd of verloren gegaan gewicht. Gaat het dus om een lading van 1.000 kilogram, dan is jouw aansprakelijkheid beperkt tot 4.000 SDR (begin 2024 ongeveer € 4.900,-). Dat geldt ook als de waarde van de lading hoger ligt. Ligt de waarde van de lading lager of lukt het de opdrachtgever niet om de waarde van de lading te bewijzen? Dan hoef jij enkel de marktwaarde van de lading te vergoeden.

Treed jij echter als vervoerder op, dan komt die hiervoor omschreven beperking van jouw aansprakelijkheid te vervallen. De mogelijkheden om die aansprakelijkheid te beperken, zijn door de wetgeving beperkter. Stel jij vervoert de lading van 1.000 kilogram voor jouw opdrachtgever van Nederland naar Zweden. Dan is in de meeste gevallen het CMR-verdrag van toepassing. Dit verdrag bevat een beperking van de aansprakelijkheid van de vervoerder. De aansprakelijkheid is namelijk beperkt tot 8.33 SDR per kilogram beschadigd, in waarde verminderd of verloren gegaan gewicht. Bij de lading van 1.000 kilogram is jouw aansprakelijkheid dus niet beperkt tot 4.000 SDR, maar tot 8.330 SDR (begin 2024 ongeveer € 10.220,-).

Expeditieovereenkomst of vervoerovereenkomst?

Niet alleen als je het vervoer zelf uitvoert kan de overeenkomst met jouw opdrachtgever van kleur verschieten. Ook als jij niet duidelijk communiceert over het feit dat jij als expediteur optreedt, dan is het uitgangspunt dat de overeenkomst een vervoerovereenkomst is. Dat kun je voorkomen door onder andere duidelijk in de overeenkomst te vermelden dat jij expediteur bent. Ook is het belangrijk om jezelf naar je opdrachtgever te presenteren als expediteur.

3 tips voor expediteurs

  1. Communiceer duidelijk naar je opdrachtgever dat jij expediteur bent.
  2. Zorg dat je de Fenex-voorwaarden op de juiste manier van toepassing verklaart.
  3. Voer het vervoer niet zelf uit.

Heb je vragen naar aanleiding van deze blog? Neem dan gerust contact met mij op.