De scheidende ondernemer, een forse rekening courant schuld en de Wet excessief lenen: wat kan je doen?

Voordat ik tot beantwoording van deze vragen overga, licht ik eerst kort toe wat de Wet excessief lenen inhoudt.

De Wet excessief lenen

Heb je als ondernemer samen met je partner op 31 december 2023 meer dan € 700.000 geleend bij je bv? Dan moet je daarover inkomstenbelasting (box 2 heffing, in 2023 26,9%) betalen. Leningen bij je bv voor een eigenwoningschuld waarvoor een hypotheekrecht is gevestigd, vallen hierbuiten.

Een voorbeeld:

Ondernemer A heeft per 31 december 2023 samen met zijn partner een hypotheekschuld bij zijn bv voor € 400.000. Hij heeft daarnaast een rekening courant schuld opgebouwd bij zijn bv ter hoogte van € 600.000. Zijn partner heeft een rekening courant schuld bij de bv van € 200.000. De totale schuld bij de bv bedraagt dus € 1.200.000, waarvan € 400.000 aan hypotheekschuld. Zoals gezegd telt de hypotheekschuld niet mee voor de Wet excessief lenen. Dit betekent dat ondernemer A en zijn partner in totaal € 800.000 aan rekening courant schuld hebben opgebouwd bij de bv. Dit is € 100.000 te veel. Ondernemer A zal box 2 heffing moeten betalen over het bedrag van € 100.000.

Gevolg van deze wetgeving is dat je als ondernemer niet meer vrijelijk en onbeperkt kunt lenen van je bv. Je kunt belastingheffing over het geleende bedrag ook niet meer uitstellen of zelfs voorkomen. Hierdoor word je ‘met de neus op de feiten gedrukt’ en gedwongen om passende stappen te ondernemen. Maar dit wordt lastig als je in een scheiding zit. Het vraagt namelijk dat je samen optrekt en samen een keuze maakt hoe om te gaan met de schulden bij de bv.

Hoe ga je om met de rekening courant schuld en hoe voorkom je dat je hiervoor bij een scheiding alleen opdraait?

In mijn echtscheidingsdossiers zie ik geregeld ondernemers met een rekening courant schuld. Die schuld is vaak ontstaan doordat tijdens het huwelijk geld is opgenomen van de bv om de kosten van het gezin te voldoen. Voor vakanties bijvoorbeeld, opleidingen of zelfs de dagelijkse boodschappen. Vaak hebben de ondernemer en diens partner op te grote voet geleefd en dus te veel geld uitgegeven.

Dit leidt er vaak toe dat tijdens de echtscheiding een discussie wordt gevoerd over de rekening courant schuld. De partner van de ondernemer zegt namelijk vaak dat hij/zij helemaal niet wist dat er een schuld was bij de bv. Meestal vindt de partner van de ondernemer ook dat hij/zij niet aan deze schuld hoeft bij te dragen en dat dit het probleem van de ondernemer is. Dat is echter niet altijd het geval, zoals hieronder zal blijken.

Gemeenschap van goederen

Is er sprake van een gemeenschap van goederen? Dan heeft een dergelijke opstelling niet zoveel effect. Immers, de schuld aan de bv valt in de gemeenschap van goederen en zal in de verdeling van de gemeenschap van goederen worden meegenomen.

Let op: per 1 januari 2018 is de ‘oude’ gemeenschap van goederen beperkt. Voor huwelijken van voor die datum geldt dat alles dat de ondernemer had voor het huwelijk, in de gemeenschap is gevallen. In de ‘nieuwe’ gemeenschap van goederen (huwelijken gesloten vanaf 1 januari 2018) geldt dat hetgeen je had voor het huwelijk van jou blijft. Ook de schulden.

Een voorbeeld van de ‘oude’ gemeenschap van goederen:

Ondernemer A en zijn partner B woonden 5 jaar samen. Op 1 januari 2011 zijn zij in gemeenschap van goederen getrouwd. Ondernemer A had op dat moment een rekening courant schuld bij de bv ter hoogte van € 400.000. Deze schuld is opgebouwd doordat hij en B vaak op vakantie gingen en de kosten voor deze vakanties opnamen van de bankrekening van de bv. Deze kosten zijn in rekening courant bij de bv geboekt.

Bij scheiding in 2023 bedraagt de totale rekening courant schuld bij de bv € 800.000. Doordat deze schuld in de gemeenschap van goederen valt, wordt de schuld bij de verdeling betrokken.

Een ander voorbeeld van de ‘nieuwe’ gemeenschap van goederen:

Ondernemer C en zijn partner D woonden 5 jaar samen. Op 1 januari 2020 zijn zij in gemeenschap van goederen getrouwd. Ondernemer C had op dat moment een rekening courant schuld bij de bv van € 400.000. Ook deze schuld is opgebouwd doordat C en D kosten van het gezin betaalden vanuit de bv. In 2023 gaan C en D scheiden. De rekening courant schuld is opgelopen tot € 800.000. In deze situatie valt deze schuld voor een bedrag tot € 400.000 in de gemeenschap van goederen. Het andere deel van € 400.000 is opgebouwd voor het huwelijk en valt niet in de gemeenschap van goederen.

Uit dit voorbeeld blijkt dat de ondernemer met een rekening courant schuld, opgebouwd door uitgaven aan het gezin en met een nieuwe gemeenschap van goederen, dus ook een probleem kan hebben. Dit kan worden voorkomen door huwelijkse voorwaarden op te maken.

Huwelijkse voorwaarden

Hebben een ondernemer en diens partner huwelijkse voorwaarden opgesteld? Dan is er vaak sprake van een scheiding tussen het vermogen van de ondernemer en het vermogen van diens partner. Dit betekent dat de aandelen in de bv in het vermogen van de ondernemer vallen, de partner staat daarbuiten. Komt het tot een scheiding? Dan kan de partner vaak geen aanspraak maken op de waarde van de aandelen. Dat is anders als in de huwelijkse voorwaarden bijvoorbeeld een verrekenbeding is opgenomen. Op basis van zo’n verrekenbeding kan de partner mogelijk alsnog aanspraak maken op de waarde van de aandelen of een deel daarvan.

Zoals gezegd zie ik in de praktijk regelmatig dat de partner zich op het standpunt stelt dat de rekening courant schuld van de ondernemer is. En dat de ondernemer deze schuld dus alleen zal moeten dragen. Die vlieger gaat echter niet altijd op. De Hoge Raad heeft een duidelijke uitspraak gedaan voor gevallen waarin in de huwelijkse voorwaarden staat dat de kosten van de huishouding moeten worden voldaan uit de netto-inkomens van beide echtgenoten, en als die inkomens niet toereikend zijn, deze kosten moeten worden voldaan uit hun netto vermogens. Gaat het echtpaar in zo’n geval een schuld aan om deze kosten te voldoen? Dan moet de schuld alsnog worden verrekend tussen beide echtgenoten, aldus de Hoge Raad.

Tip: de rekening courant schuld staat meestal alleen op naam van de ondernemer. Dit terwijl de uitgaven zijn besteed aan het gezin. Zorg er dus voor dat deze schuld tijdens de relatie op naam van beide echtgenoten komt te staan. Dan maakt het niet uit of je in gemeenschap van goederen bent getrouwd of huwelijkse voorwaarden hebt!

Hoe voorkom je dat je als ondernemer alleen word aangeslagen door de Belastingdienst vanwege de Wet excessief lenen?

Dit is uiteraard een grote vraag voor ondernemers met een grote rekening courant schuld bij hun bv. Op dit moment heeft de Belastingdienst al aanslagen opgelegd aan ondernemers omdat de wet per 31 december 2023 in werking is getreden. Wanneer je als ondernemer een aanslag ontvangt, is het mijn ervaring allereerst dat overleg met de Belastingdienst cruciaal is. Is dat niet mogelijk, bijvoorbeeld omdat er sprake is van een echtscheidingsprocedure? Dan zijn er argumenten om in de procedure aan te voeren dat de partner samen met de ondernemer aansprakelijk is voor de belastingaanslagen, en deze dus samen met de ondernemer zal moeten dragen.

In dit soort echtscheidingen werk ik altijd samen met zeer ervaren fiscalisten om ervoor te zorgen dat de ondernemer niet alleen blijft zitten met een forse belastingaanslag.

Vragen?

Heb je hier als ondernemer vragen over? Neem dan gerust contact op, ik help je graag.