Echtscheiding en ondernemer: waar als DGA op letten bij de alimentatieberekening?

De wijze waarop alimentatie wordt berekend

Bij een echtscheiding moet er meestal partneralimentatie en kinderalimentatie worden berekend. Bij de berekening van de alimentatie volgen de rechtbanken een vaste rekenmethode.  In mijn blog ‘’de zorgkorting op kinderalimentatie, hoe zit dat?’’  lees je hoe de kinderalimentatie wordt berekend.

Kort gezegd wordt alimentatie berekend aan de hand van twee factoren: de behoefte en de draagkracht.

• De behoefte wordt meestal bepaald middels het gezamenlijke inkomen tijdens het huwelijk en betreft het bedrag dat er maandelijks nodig is om de kosten van het levensonderhoud van jouw kinderen of ex-partner te voldoen.
• De draagkracht wordt bepaald aan de hand van jouw actuele inkomen en de kosten die jij moet maken voor je eigen levensonderhoud. De draagkracht is het bedrag dat jij maandelijks kan missen om bij te dragen in de kosten van het levensonderhoud van jouw kinderen of ex-partner.

Hoe wordt het inkomen van de DGA vastgesteld?

Voor de berekening van de alimentatie is er dus informatie nodig met betrekking tot het gezamenlijke gezinsinkomen tijdens het huwelijk en de actuele inkomensgegevens van beide (ex-)echtgenoten.  Het is makkelijker om het inkomen vast te stellen van een echtgenoot in loondienst. Er wordt dan gekeken naar de loonstroken van die echtgenoot, de jaaropgaven van meerdere jaren en de aangiften IB over meerdere jaren. In het geval van een DGA zit dat anders. De Hoge Raad (de hoogste rechter in Nederland) heeft in 2014 geoordeeld dat het niet voldoende is om te kijken naar het werkelijk verdiende jaarinkomen van een DGA. Oftewel het werkelijk uitgekeerde jaarsalaris en de dividenduitkeringen die de DGA heeft ontvangen. Volgens de Hoge Raad moet er worden gerekend met het inkomen dat de DGA redelijkerwijze kan verdienen.

Het inkomen dat de DGA redelijkerwijze kan verdienen

Bij het vaststellen van jouw inkomen als DGA wordt dus niet alleen gekeken naar het salaris dat jij jezelf iedere maand uitkeert, maar er moet volgens de Hoge Raad ook worden gekeken naar de winsten binnen de onderneming. Als DGA kan jij zelf de hoogte van je salaris bepalen en kan je bepalen of je al dan niet winst uitkeert in de vorm van een dividenduitkering. Bij de berekening van de alimentatie is het dus de vraag hoeveel inkomen jij als DGA jezelf in redelijkheid kan uitkeren. Hierbij wordt er gekeken naar welke gelden jij als DGA kan onttrekken uit de onderneming, zonder dat de continuïteit van de onderneming in het gevaar komt.  Dit betekent dat er wordt gekeken naar:

1. Het salaris: In onze praktijk zien wij regelmatig dat de DGA zelf kan bepalen welk inkomen hij of zij aan zichzelf uitkeert. Volgens de fiscale wetgeving moet het salaris van de DGA gebruikelijk zijn voor de werkzaamheden van de BV.  Welk salaris redelijk is, hangt dus af van de werkzaamheden die de onderneming verricht en de omvang van de omzet. Het salaris van de DGA mag niet lager zijn dan 75% van personen die in loondienst vergelijkbare werkzaamheden uitoefenen. Daarnaast mag het salaris van de DGA niet lager zijn dan het salaris van zijn meest verdienende werknemer.  Als basisregel bepaalt de wet dat een salaris van € 51.000,- bruto per jaar anno 2023 in principe redelijk is voor een DGA, waarbij de zojuist genoemde regels ook gelden. Indien je als DGA jezelf te weinig salaris uitkeert, kan de rechter besluiten dat er bij de berekening van de alimentatie rekening gehouden moet worden met een hoger salaris.
2. De dividenduitkeringen: Daarnaast kan een rechter kijken naar de winsten die je als DGA redelijkerwijs aan jezelf kan uitkeren in de vorm van dividenduitkeringen. Hierbij geldt dat de continuïteit van de onderneming niet in gevaar mag komen en dat de dividenduitkering in overeenstemming is met daarvoor geldende wettelijke regeling. Zo moet er een uitkeringstest plaatvinden, waarbij er gekeken wordt of de onderneming na de dividenduitkering de openstaande schulden kan blijven voldoen. Ook moet er worden gekeken of de onderneming na de dividenduitkering voldoende liquide is. Hierbij wordt er gekeken naar de vrije kasstromen die de onderneming naar verwachting in de toekomst zal verkrijgen. Bij het vaststellen van het (redelijke) inkomen van jou als DGA spelen de jaarstukken en prognoses dus een belangrijke rol.

Het is geen gemakkelijke opgave om het inkomen dat jij als DGA in redelijkheid kan verdienen vast te stellen. Het is dus verstandig om een deskundige, zoals een accountant, een prognose te laten opstellen. De rechtbank moet immers op de juiste manier worden geïnformeerd over de liquiditeit van de onderneming en over de vraag of de winstreserves kunnen worden uitgekeerd, waarbij de jaarstukken en prognoses op de juiste wijze moeten worden geïnterpreteerd. Het is daarnaast van groot belang om je als DGA te laten bijstaan door een advocaat met ervaring met de draagkrachtberekening van een DGA en het beoordelen van jaarstukken.

HR 6 juni 2014, ECLI:NL:HR:2014:1335

Zie bijvoorbeeld: Hof Arnhem-Leeuwarden, 21 juli 2020 (ECLI:NL:GHARL:2020:5700),  Hoge Raad 25 februari 202 ( ECLI:NL:HR:2022:326) en  EB 2022/32, ‘’Het inkomen van de directeur-grootaandeelhouder naar aanleiding van Hoge Raad 25 februari 2022’’ Mr. A.N. Labohm

De rekening-courantschuld en de berekening van alimentatie

Ook de rekening-courantschuld kan een complicatie zijn bij de berekening van de alimentatie. Het komt regelmatig voor dat er een flinke rekening-courantschuld bij de onderneming wordt opgebouwd, doordat de DGA en diens gezin een deel van de huishoudelijke kosten betalen via opnames in rekening-courant. Aan het einde van het huwelijk worden de DGA en de echtgenoot geconfronteerd met een hoge rekening-courantschuld. Indien dat het geval is, kan de rekening-courantschuld invloed hebben op de alimentatieberekening.

De invloed van de rekening-courantschuld op de behoefte

De behoefte betreft het bedrag dat nodig is om in de kosten van het levensonderhoud van het gezin te voorzien. Voor het berekenen van de behoefte wordt veelal gekeken naar het gezamenlijke gezinsinkomen tijdens het huwelijk. Als jouw gezin naast het salaris uit de onderneming ook heeft geleefd van de rekening-courantopnames, is het bedrag dat gemiddeld jaarlijks is opgenomen in rekening-courant ook relevant voor het bepalen van de behoefte. Hierbij moet wel goed worden onderzocht welk deel van de rekening-courantopnames daadwerkelijk is besteed aan de kosten van de huishouding. Niet alle opnames in rekening-courant zullen immers zijn uitgegeven aan huishoudelijke kosten. De opnames in rekening-courant die zijn besteed aan de huishoudelijke kosten zijn relevant voor het bepalen van de behoefte en zijn daardoor behoefte verhogend. Het is hierbij van belang dat de grootboekkaarten van de onderneming, de jaarstukken en eventueel de bankafschriften van het gezin goed worden bestudeerd.

De invloed van de rekening-courantschuld op de draagkracht

Bij de berekening van de draagkracht wordt rekening gehouden met de redelijke lasten van de alimentatieplichtige. Voor de meeste vaste lasten, zoals woonlasten, geldt dat deze lasten forfaitair worden berekend. Er wordt namelijk gerekend met een vast percentage van het inkomen.  Daarnaast wordt er rekening gehouden met de aflossingsplicht op redelijke schulden. De Hoge Raad heeft in 2011 en 2014 bevestigd dat er bij de berekening van de draagkracht in principe rekening moet worden gehouden met de aflossingen en de rentebetalingen schulden.[3]

Als de rekening-courantschuld niet (gedeeltelijk) kan worden afgelost met een dividenduitkering of op een andere wijze, dient er rekening gehouden te worden met de aflossingen en rentebetalingen van de rekening-courantschuld. Dit zal de draagkracht verlagen aan kant van de DGA verlagen.

Anderzijds hebben de aflossing van de rekening-courantschuld en de rentebetalingen invloed op het liquide vermogen van de onderneming. Als een onderneming maandelijks aflossingen en rentebetalingen ontvangt, ontstaan er meer kasstromen. Dit kan tot gevolg hebben dat er meer ruimte binnen de onderneming ontstaat om de DGA meer inkomsten uit te keren.[4] Dit zal een draagkracht verhogend effect hebben.

Conclusie

Het berekenen van partner- en kinderalimentatie kan complex worden indien jij DGA bent.  Er kan namelijk discussie ontstaan over welk inkomen jij in de toekomst redelijkerwijs kan verdienen en er kan discussie ontstaan over hoe de rekening-courantschuld moet worden meegenomen in de berekening van de alimentatie. Voor jou als DGA is het van groot belang dat de jaarcijfers en prognoses op de juiste wijze worden geïnterpreteerd. Mocht je vragen hebben over de wijze waarop in jouw situatie de alimentatie moet worden berekend, neem dan gerust contact op met een van onze familierechtspecialisten.

HR 24 juni 2011, ECLI:NL:HR:2011:BP9872 en HR 14 maart 2014 (ECLI:NL:HR:2014:627)

Tijdschrift Relatierecht en Praktijk 2013/2, ‘’ De rekening-courantschuld van de dga in echtscheiding’’, E.R. Lankester RA RV en EB 2022/32, ‘’Het inkomen van de directeur-grootaandeelhouder naar aanleiding van Hoge Raad 25 februari 2022’’ Mr. A.N. Labohm

Stel onze specialist een vraag!