Toepasselijkheid van de verordening
De verordening is van toepassing op alle huwelijken en geregistreerde partnerschappen die zijn gesloten op of na 29 januari 2019. Ook geldt de verordening wanneer ten aanzien van een eerder aangegaan huwelijk of geregistreerd partnerschap een rechtskeuze is gemaakt op of na 29 januari 2019 (een rechtskeuze kan namelijk ook tijdens het huwelijk worden uitgebracht). De aangesloten lidstaten zijn: Nederland, België, Bulgarije, Cyprus, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Italië, Kroatië, Luxemburg, Malta, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Spanje, Tsjechië en Zweden.
Toepasselijk recht
Rechtskeuze: land van gewone verblijfplaats of nationaliteit
Als de echtgenoten van nationaliteit verschillen of zij in het buitenland wonen, kan de vraag rijzen welk recht op hun huwelijksvermogensregime van toepassing is. Hierbij geldt ten eerste dat de mogelijkheid tot het doen van een rechtskeuze bestaat. De (toekomstige) echtgenoten komen dan overeen welk recht op hun huwelijksvermogensregime van toepassing is. Deze keuzemogelijkheid is beperkt, in die zin dat slechts gekozen kan worden voor het recht van de staat waar een of beide echtgenoten zich (hoofdzakelijk) hebben gevestigd (‘gewone verblijfplaats’), of voor het recht van de staat waarvan een van de echtgenoten de nationaliteit heeft.
Een voorbeeld ter illustratie: U hebt de Nederlandse nationaliteit en gaat trouwen met een Zweed. U hebt samen een huis gekocht in Italië en gaat hier samenwonen. U kunt dan kiezen uit Nederlands recht (uw nationaliteit), Zweeds recht (de nationaliteit van uw echtgenoot) en Italiaans recht (gewone verblijfplaats).
Geen rechtskeuze?
Als de echtgenoten geen rechtskeuze hebben uitgebracht, is in eerste instantie het recht van het land waar de echtgenoten na huwelijkssluiting hun eerste gemeenschappelijke verblijfplaats hebben van toepassing. Is hier geen sprake van, dan is van toepassing het recht van het land waarvan beide echtgenoten op het moment van huwelijkssluiting de nationaliteit bezitten. Is er ook geen gedeelde nationaliteit, dan geldt het recht van het land waarmee beide echtgenoten samen op het moment van huwelijkssluiting de nauwste band hebben. Bij de vraag met welke staat de nauwste band bestaat, moeten alle omstandigheden ten tijde van de huwelijkssluiting in aanmerking worden genomen. Op deze hoofdregels zijn overigens uitzonderingen mogelijk, maar hierbij zal ik nu niet stilstaan.
Als we de hoofdregels toepassen op het voorbeeld, zal zonder rechtskeuze Italiaans recht van toepassing zijn op het huwelijk. Dit is immers de gemeenschappelijke verblijfplaats van de echtgenoten na huwelijkssluiting.
Eenheidsstelsel
Anders dan vóór de verordening hebben echtgenoten niet langer de mogelijkheid een partiële rechtskeuze uit te brengen. Dit is een rechtskeuze die alleen geldt ten aanzien van bepaalde goederen. Als twee Nederlanders een vakantiehuis in Frankrijk hadden, konden zij voorheen voor Nederlands huwelijksvermogensrecht kiezen, maar voor wat betreft hun vakantiewoning in Frankrijk het Franse recht. Dit is niet langer mogelijk omdat de verordening bepaalt dat het toepasselijk recht van toepassing is op alle goederen van de huwelijksgemeenschap, ongeacht waar deze goederen zich bevinden.
Overig
Wat de verordening ook regelt, is de bevoegdheid van de rechter en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen en authentieke akten op het terrein van het huwelijksvermogensrecht.
Wilt u meer weten?
De EU-verordening is omvangrijk en geeft antwoord op tal van internationaal privaatrechtelijke vragen. Indien u zelf een grensoverschrijdend huwelijk gaat sluiten, is het van belang u bewust te zijn van de mogelijkheden en consequenties. Het kan namelijk nogal een verschil maken of bijvoorbeeld het Belgisch of Nederlands recht van toepassing is op uw huwelijk. Wilt u hier meer over weten? Neem dan gerust contact op met een van onze familierechtspecialisten.