Is het mogelijk om je eigen kinderen 100% te onterven?

Het is inderdaad mogelijk om je kinderen te onterven. Het is echter onvoldoende om dit alleen mede te delen aan je kinderen. Wanneer je als ouder je kind wilt onterven, moet je dit vastleggen in een testament. In dit testament kan je dan ook regelen hoe je je erfenis wel wilt verdelen.

Legitieme portie 
Een bekende misvatting is dat kinderen die onterfd zijn door hun ouders geen enkele aanspraak kunnen maken op een mogelijke erfenis. In werkelijkheid kan het desbetreffende kind als afstammeling van de overledene een deel van de erfenis alsnog opeisen. Dit noemen we de legitieme portie (ook wel kindsdeel genoemd in de volksmond) en de persoon die hier aanspraak op maakt noemen wij ook wel de legitimaris.

Deze legitieme portie bestaat alleen uit een vordering in geld op de gezamenlijke erfgenamen en eventuele andere begiftigden. Het onterfde kind kan geen aanspraak maken op de spullen van de overleden ouder. De legitieme portie bevat dus niet de sieraden of het schilderij dat al generaties lang in de familie is en je wordt als legitimaris ook niet alsnog erfgenaam.

Een kind dat onterfd is, maakt niet automatisch aanspraak op de legitieme portie. Hij moet hier een beroep op doen. Dit betekent dat wanneer een onterfd kind geen beroep doet op zijn legitieme portie, hij dus ook geen aanspraak maakt op een bedrag in geld van de gezamenlijke erfgenamen. Als je als onterfd kind wel aanspraak wilt maken op een bedrag uit de erfenis, is het van belang dat je tijdig een beroep doet op je legitieme portie. Dit beroep op de legitieme portie kan echter pas op zijn vroegst zes maanden na het overlijden van de ouder worden gedaan. Vanaf dat moment is de vordering van het onterfde kind als legitimaris opeisbaar.

Is het mogelijk om je eigen kinderen 100% te onterven? 

Inzage in testament 
Ook is het mogelijk dat je als ouder opneemt in je testament dat de vordering van de legitieme portie pas opeisbaar is na het overlijden van een langstlevende echtgenoot. Daarnaast kan de ouder ook andere voorwaarden opnemen in zijn testament. Het is dan ook van belang dat je als onterfd kind inzage krijgt in (een gedeelte van) het testament.

Je kan als onterfd kind niet onbeperkt een beroep doen op de legitieme portie. Wanneer je als legitimaris niet uiterlijk binnen vijf jaar na het overlijden van de overledene een beroep hebt gedaan op je legitieme portie, komt dit recht te vervallen. Deze termijn is korter wanneer belanghebbenden, zoals de erfgenamen, aan de legitimarissen een redelijke termijn hebben gesteld om een beroep te doen op de legitieme portie. Het is dus ook mogelijk dat je als onterfd kind bijvoorbeeld slechts zes maanden hebt om een beroep te doen op de legitieme portie.

LEES OOK - Wat is een levenstestament en waarom zou je er een opstellen? 

Hoe groot is de legitieme portie? 
Wanneer je als onterfd kind een beroep hebt gedaan op de legitieme portie, is het nog van belang om te bekijken hoeveel de legitieme portie is. De legitieme portie bedraagt de helft van het gewone erfdeel. Stel dat een ouder vier kinderen nalaat waarvan een zoon onterfd is. In dat geval bedraagt de legitieme portie van deze zoon de helft van 1/4e deel, oftewel 1/8e breukdeel.

Daarnaast moet de legitimaire massa worden berekend. Dit is de waarde van de nalatenschap in geld waar de legitimaris zijn breukdeel op kan laten gelden. Het is dus niet zo dat de legitimaris een gedeelte krijgt van de totale erfenis zoals berekend voor de erfgenamen. Bij deze ‘totale’ erfenis moeten nog bepaalde schulden en giften worden opgeteld of in mindering worden gebracht. Het lastige hierbij is dat je als onterfd kind vaak geen inzage hebt in alle relevante stukken om de legitimaire massa te berekenen. Vandaar dat de wetgever heeft bepaald dat je als legitimaris recht hebt op inzage in de relevante stukken die je nodig hebt voor de berekening van de legitieme portie. Wanneer de legitimaire massa en het breukdeel zijn berekend, weet je als legitimaris wat je precieze vordering is.

LEES OOK - Waarom het verzwijgen van vermogen bij echtscheiding een kostbare fout kan zijn 

Conclusie 
Het is dus wel degelijk mogelijk om je kind te onterven als ouder. Dit betekent echter niet dat het onterfde kind geen enkele aanspraak meer maakt op de erfenis. Het onterfde kind kan alsnog een beroep doen op de legitieme portie en krijgt daarmee een vordering in geld.

Stel onze specialist een vraag!

MR. E.H. VAN OLMEN

Advocaat mediator familie-en erfrecht