Juridische tips voor starters deel 1: de rechtsvorm

De rechtsvorm

Een rechtsvorm is de juridische vorm van uw bedrijf. Het is zaak om goed na te denken welke rechtsvorm bij uw bedrijf past. De rechtsvorm bepaalt immers de aansprakelijkheid voor schulden, de belastingverplichtingen en de oprichtingseisen. In Nederland kennen wij diverse rechtsvormen:

1. De eenmanszaak

De eenmanszaak is een rechtsvorm waarbij slechts één persoon de eigenaar is. Deze persoon strijkt de winst op of draagt het verlies. De meeste startende ondernemers beginnen als eenmanszaak. Voor een eenmanszaak gelden namelijk geen oprichtingseisen zoals een startkapitaal of een akte. Het is overigens wel verplicht om de eenmanszaak, net als alle andere rechtsvormen, in te schrijven in het handelsregister van de Kamer van Koophandel. Ondanks dat dit niet blijkt uit de benaming, is het toegestaan om werknemers in dienst te nemen bij een eenmanszaak.

Het is belangrijk om bewust te zijn dat de eenmanszaak een rechtsvorm zonder rechtspersoonlijkheid is. Dit betekent dat schuldeisers geen verschil zien tussen uw privévermogen en bedrijfsvermogen. U bent dus privé aansprakelijk voor alle schulden van de eenmanszaak wanneer uw bedrijf haar verplichtingen niet kan voldoen. Bent u in gemeenschap van goederen getrouwd? Dan is ook uw partner financieel aansprakelijk voor de schulden van de eenmanszaak.

De winsten en verliezen van de eenmanszaak vallen onder de inkomstenbelasting van de eigenaar. Als eigenaar van een eenmanszaak is het mogelijk dat u recht heeft op verschillende belastingvoordelen zoals de zelfstandigenaftrek en mkb-winstvrijstelling.

2. Vennootschap onder firma (V.O.F.) en maatschap

De V.O.F. en de maatschap worden personenvennootschappen genoemd. Een personenvennootschap bestaat uit ten minste twee personen. Zij delen in de winst maar dragen ook gezamenlijk het verlies. De V.O.F. en maatschap zijn ideale rechtsvormen wanneer u samen met een ander of anderen een bedrijf wilt starten. De ondernemers, ook wel vennoten of maten genoemd, brengen iets gezamenlijk in zoals geld, goederen of arbeid. De soort personenvennootschap is afhankelijk van uw bedrijf en de aard van de samenwerking. Bij een V.O.F. oefenen twee of meer vennoten samen een bedrijf uit, zoals een garagebedrijf. Bij een maatschap oefenen twee of meer maten samen een beroep uit, zoals samenwerkende artsen of advocaten.

Personenvennootschappen zijn, net als de eenmanszaak, rechtsvormen zonder rechtspersoonlijkheid. Dit betekent dus dat de vennoten of maten naast hun zakelijk vermogen ook met hun privévermogen aansprakelijk zijn voor de schulden van de V.O.F. dan wel maatschap. Het grote verschil tussen een V.O.F. en maatschap is de aansprakelijkheid van de vennoten dan wel maten. De aansprakelijkheid verschilt namelijk per personenvennootschap.

Bij een V.O.F. is iedere vennoot aansprakelijk voor alle schulden van de V.O.F. Dit betekent dus dat u ook aansprakelijk bent voor de schulden veroorzaakt door een andere vennoot. Hetzelfde geldt voor een vennoot die later toetreedt tot een reeds bestaande V.O.F. Bij een maatschap is een maat aansprakelijk voor de schulden die hij zelf aangaat. Dit is anders indien de maten elkaar in een maatschapscontract een volmacht hebben gegeven, of de maten samen hebben besloten een handeling of transactie te verrichten. In dat geval is een maat aansprakelijk voor een evenredig deel voor de schulden van de maatschap.

Ondanks dat het niet verplicht is een akte op te stellen bij de oprichting van een V.O.F. of maatschap, wordt het ten zeerste aangeraden om dit wel te (laten) doen. Het niet gebruik maken van een vennootschaps- dan wel maatschapscontract kan tot discussies en eventuele procedures leiden zowel tijdens de actieve periode van de vennootschap als bij de beëindiging ervan.

De winsten en verliezen van een vennoot of maat vallen onder de inkomstenbelasting. Op deze manier kan een vennoot of maat profiteren van fiscaal gunstige regelingen, zoals de mkb-winstvrijstelling en de ondernemingsaftrek.

Juridische tips voor starters deel 1: de rechtsvorm 

3. Besloten vennootschap (B.V.)

Een B.V. kunt u alleen of samen oprichten. Een B.V. heeft minimaal 1 bestuurder en 1 aandeelhouder. Dat kan ook dezelfde persoon zijn. Een persoon die zowel directeur is van een B.V. als een groot deel van de aandelen (indirect) bezit, wordt DGA genoemd: directeur-grootaandeelhouder. De B.V. is een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid. De B.V. is dus een zelfstandige entiteit. Dit betekent dat u als aandeelhouder en bestuurder in beginsel niet aansprakelijk bent voor schulden van de B.V. In beginsel, want er zijn uitzonderingen.

Een B.V. wordt opgericht door middel van een akte van oprichting bij een notaris. In deze akte staan ook de statuten van de B.V. In de statuten zijn bepalingen opgenomen over onder meer welke rechten en plichten de bestuurders en aandeelhouders hebben. Bij de B.V. dient u verder rekening te houden met kosten onder meer door de jaarrekeningverplichtingen en de accountantskosten.
De winsten en verliezen van de B.V. vallen onder de vennootschapsbelasting. Indien een B.V. overgaat tot uitkering van winst aan de aandeelhouder dan moet de B.V. hierover dividendbelasting betalen. De aandeelhouder die dividend ontvangt, betaalt daar inkomstenbelasting over. Hetzelfde geldt wanneer de aandeelhouder winst maakt bij de verkoop van zijn aandelen. Het loon van de bestuurder van een B.V. wordt in principe hetzelfde behandeld als het loon van iedere andere werknemer. Dit betekent dat de B.V. hierover loonheffing moet afdragen en de bestuurder inkomstenbelasting betaalt over het loon.

Kiezen tussen een eenmanszaak of B.V.? 

Het komt vaak voor dat starters bij de keuze voor een rechtsvorm twijfelen tussen een eenmanszaak en B.V. Vanwege de zelfstandigenaftrek en de mkb-vrijstelling kiezen starters vaak voor een eenmanszaak. Ondanks dat het als starter fiscaal aantrekkelijk is om te kiezen voor de eenmanszaak weegt dit niet altijd op tegen de mogelijke (financiële) risico’s die u loopt bij de overeenkomsten die u sluit met anderen. Bij de keuze voor een B.V. zal een mogelijke schuld bij de B.V blijven, terwijl dit niet geldt bij de keuze voor een eenmanszaak. Het is daarom van belang om de risico’s in te schatten. Hierbij kan u kijken naar de waarschijnlijkheid van het intreden van een risico en voor welke bedragen u met uw privévermogen in het ergste geval aansprakelijk kan worden gehouden. Weegt de fiscale aantrekkelijkheid dan nog steeds op tegen de mogelijke risico’s die u gaat lopen? Tevens is het verstandiger om te kiezen voor een B.V. indien hoge resultaten op korte termijn voorzienbaar zijn. Het percentage loonbelasting bij de eenmanszaak is immers een stuk hoger dan het percentage vennootschapsbelasting.

Kortom, bij de keuze voor een rechtsvorm komt direct veel kijken terwijl u net bent begonnen met ondernemen. Maak een goede start, zorg dat alles vastligt en maak geen keuzes waar u later spijt van krijgt!

Stel onze specialist een vraag!