Scholen en gescheiden ouders: Do's en don'ts voor scholen

Tips

1. Veiligheid kind

Allereerst geldt dat het welzijn van het kind voorop staat. Voor veel kinderen is tijdens een scheiding de school een belangrijke, veilige plek die stabiliteit biedt in een onrustige periode. Het is van groot belang dat dit gevoel van veiligheid blijft bestaan en dat het kind zich gehoord en beschermd voelt. Laat je als school of leerkracht dan ook niet meeslepen in het conflict tussen ouders. Het belang van het kind staat voorop, niet het belang van de ouders. Dit kan ook betekenen dat je als school ervoor kiest om bijvoorbeeld een gesprek tussen het kind en een medewerker van de Raad voor de Kinderbescherming (hierna: ‘de Raad’ genoemd) juist niet op school te laten plaatsvinden. Hiermee haal je immers de echtscheiding en de strijd daarover in de school en dat kan voor het kind het gevoel van veiligheid juist beperken.

2. Informatieverstrekking aan derden

Het belang van het kind kan er ook bij gediend zijn dat je als school of leerkracht opkomt voor de belangen van het kind. Bijvoorbeeld door een melding te doen bij ‘Veilig Thuis’ indien er ernstige zorgen zijn over een kind.
Veilig Thuis is het advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling. Een melding vanuit de school van het kind wordt, zo is mijn ervaring, zeer serieus genomen, omdat juist de school als neutrale partij vaak een goed beeld heeft van de situatie.

Ook kan dit betekenen dat de Raad de school of leerkracht benadert. De Raad is tijdens een scheidingsprocedure de belangrijkste adviseur van de rechter indien het gaat over wat in het belang van het kind is. Vaak adviseert de Raad over hoe de zorg voor kinderen het beste kan worden verdeeld en waar kinderen hun hoofdverblijf (dat wil zeggen: op welk adres staan zij ingeschreven) krijgen.

Tijdens een procedure kan de rechter aan de Raad de opdracht geven hier onderzoek naar te doen. In zo’n onderzoek zal de raadsonderzoeker contact opnemen met de school en navraag doen bij de school of de leerkracht. Op dat moment kan de school echt een rol van betekenis  spelen en in het belang van het kind informatie verstrekken. Ik merk echter in de praktijk dat dit vaak niet gebeurt, omdat scholen huiverig zijn om echt een standpunt in te nemen. Zij blijven te veel aan de oppervlakte en beschermen het kind in mijn visie te weinig. Zij hechten in die gevallen vaak te veel aan hun eigen neutraliteit en laten dat voorgaan op het belang van het kind. Wij hebben veel ervaring met advisering van scholen in deze gevallen. Neem in geval van vragen over een raadsonderzoek of een melding bij Veilig Thuis gerust contact op.

3. Inschakelen van derden
Zoals ik hiervoor al meldde, kan de school een melding doen bij Veilig Thuis indien er ernstige zorgen zijn over een kind. Daarnaast is het mogelijk de zorgen te bespreken tijdens een Multi Disciplinair Overleg (hierna: ‘MDO’). Bij een MDO zijn professionals uit verschillende disciplines of vakgebieden aangesloten die vanuit hun professionele visie de school ook kunnen adviseren over bijvoorbeeld een melding bij Veilig Thuis.

Ook kan de school ervoor kiezen de wijkagent te benaderen, zeker als de school verwacht dat er escalaties gaan ontstaan en de veiligheid van kinderen in gevaar kan komen. Recent speelde dit bij een school die van beide ouders had vernomen dat zij beiden hun kind op de laatste schooldag wilden ophalen om het mee te nemen voor een vakantie. De ouders hadden ruzie over de vraag bij wie het kind de vakantie zou doorbrengen. Aangezien deze ouders al eerder onrust op het schoolplein hadden veroorzaakt door ruzie te maken in aanwezigheid van hun eigen kind, andere kinderen en ouders, wilde de school geen risico nemen. De wijkagent was van tevoren geïnformeerd en heeft vervolgens met beide ouders gesproken totdat er een oplossing was gevonden.

Het helpt daarbij als de school beschikt over een Veiligheidsplan en ouders daar ook actief op wijst in dit soort situaties. In een dergelijk plan is meestal de mogelijkheid opgenomen dat ouders de toegang tot de school wordt ontzegd indien zij zich niet aan de gedragscode houden. Als uiterste maatregel wordt vaak het verwijderen van de kinderen van de school genoemd.

Scholen en gescheiden ouders: do’s en don’ts voor scholen

4. Informatieverstrekking aan ouders
Uit de wet volgt dat gescheiden ouders verplicht zijn om elkaar te informeren over belangrijke zaken rondom hun kind. Dit betekent echter niet dat de school aan zijn informatieplicht voldoet door slechts één van beide ouders te informeren. Om de vraag te beantwoorden hoe ver de informatieplicht van een school reikt, is het van belang onderscheid te maken tussen ouders met gezamenlijk gezag en ouders die niet met het gezag belast zijn.

Ouders met gezag:

Ten aanzien van ouders met gezamenlijk gezag heeft een school een actieve informatieplicht. Dit betekent dat de school beide ouders in beginsel dezelfde mondelinge en schriftelijke informatie moet geven. In principe voldoet de school aan zijn plicht door informatie in tweevoud mee te geven aan het kind. Wanneer echter blijkt dat de informatie één van de ouders niet bereikt, moet de school zich op een andere manier inspannen om aan zijn informatieplicht te voldoen. De school kan dus niet volstaan met de stelling: ‘we hebben de gegevens niet’.

Ouders zonder gezag:

Ten aanzien van een ouder die niet het gezag heeft over zijn kind heeft de school een passieve informatieplicht. Dit betekent dat de school de ouder zonder gezag alleen hoeft te informeren over belangrijke feiten en omstandigheden rondom het kind indien die betreffende ouder daarom vraagt.

De informatieplicht van de school is uiteraard niet onbegrensd. Zo kan in het belang van het kind de informatieverstrekking aan beide ouders verschillen. Indien het belang van het kind zich ertegen verzet een ouder bepaalde informatie te verschaffen, prevaleert het belang van het kind namelijk boven de informatieplicht. Bijvoorbeeld: ‘het kind heeft aangegeven dat het wordt mishandeld door een ouder’.

Ook geldt de informatieplicht van de school alleen met betrekking tot de juridische ouders. De juridische ouders van het kind zijn de ouders die vermeld staan in de geboorteakte: ‘de moeder uit wie het kind geboren is en de man die het kind heeft erkend als zijn kind’. Een biologische ouder die juridisch niet de ouder van het kind is, hoeft dan ook niet te worden geïnformeerd.

LEES OOK - Hoe Prins Carlos onverwacht vader werd: een juridische uitleg over de verschillende vormen van ouderschap

5. Opstellen scheidingsprotocol
Geschillen tussen scholen en gescheiden ouders kunnen worden voorkomen wanneer een school een protocol heeft waarin staat hoe de school en zijn medewerkers moeten omgaan met gescheiden ouders. Dit protocol dient uiteraard in overeenstemming te zijn met regelgeving en uitspraken van de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC). De LKC beoordeelt het handelen van de school.

Stellicher heeft geregeld scholen en ouders geadviseerd in een klachtenprocedure. Zo kunnen wij voor de school een Protocol ‘Gescheiden ouders’ opstellen, maar ook is het mogelijk een lezing te verzorgen over de wettelijke plichten van de school in een scheidingssituatie.

Geschillen tussen scholen en gescheiden ouders
Indien een gescheiden ouder een klacht heeft over de informatievoorziening of opstelling van de school van zijn/haar kinderen, kan hij of zij zich wenden tot de LKC. Interessante beoordelingen zijn:

Informeren gescheiden ouder is eigen verantwoordelijkheid school
Vader is niet geïnformeerd over het besluit van de school om zijn zoon een klas over te laten doen. De school had het initiatief voor het informeren van de vader bij de moeder gelaten en had dit niet mogen doen. De school was er immers van op de hoogte dat de gescheiden ouders niet optimaal met elkaar communiceerden. De school heeft een eigen verantwoordelijkheid in het gelijkelijk informeren van de ouders.

Niet informeren ene ouder over gesprek tussen school en andere ouder levert geen schending van de informatieplicht op
Een vader klaagt erover dat de school weigert hem in te lichten over de gesprekken die zijn ex-partner heeft gevoerd met de school. De school moet echter de privacy van zijn leerlingen en hun ouders waarborgen en is daarom niet gehouden verslag te doen van gesprekken met de ene ouder aan de andere ouder.

Kortom: Heb je als school  of ouder vragen over de positie van gescheiden ouders ten opzichte van de school, wil jij een protocol ‘Gescheiden Ouders’ laten opstellen, of heb jij interesse in een lezing over de wettelijke verplichtingen van een school ten aanzien van gescheiden ouders? Neem contact met ons op via onderstaande button!

Stel onze specialist een vraag!