Het ouderschapsplan, tijdrovend maar noodzakelijk

Ouders vinden het vaak maar irritant en veel werk, ze regelen het immers onderling wel hoe ze de zorg van de kinderen willen verdelen. Toch merk ik in de praktijk vaak dat net het beetje extra tijd dat ouders hebben besteed aan een helder en duidelijk ouderschapsplan veel problemen in de toekomst kan voorkomen.

Wanneer ben je verplicht om een ouderschapsplan op te stellen?

Niet alle ouders zijn bij het uit elkaar gaan verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Alleen ouders die getrouwd zijn geweest en gaan scheiden of een geregistreerd partnerschap hebben gehad welke zij willen ontbinden, zijn verplicht om een ouderschapsplan op te stellen. Ook ouders die hebben samengewoond en het gezamenlijk gezag hebben over de kinderen zijn verplicht om bij het uit elkaar gaan een ouderschapsplan op te stellen. In alle andere gevallen zijn ouders er niet toe verplicht. Mocht je dus enkel samenwonen, waarbij slechts één van beide het gezag heeft over het kind, dan ben je niet verplicht om een ouderschapsplan op te stellen bij het uit elkaar gaan. Natuurlijk kan je er wel voor kiezen om ook in die gevallen afspraken vast te leggen in een ouderschapsplan, mocht je behoefte hebben aan een extra bekrachtiging van de gemaakte afspraken.

Welke onderwerpen moeten in een ouderschapsplan worden opgenomen?

In een ouderschapsplan moeten ouders schriftelijke afspraken maken over de opvoeding en verzorging van de kinderen. De wet stelt verder geen regels over hoe deze afspraken moeten worden opgenomen in het ouderschapsplan. Het is dus aan de ouders zelf om te bepalen of zij alles uitgebreid wensen vast te leggen, of dat zij enkel de hoofdlijnen bepalen. Welke keuze de ouders maken, is dan ook meestal afhankelijk van de situatie en de persoonlijke voorkeur van de ouders zelf.
Hoewel de wet niet bepaald hoe de afspraken moeten worden opgenomen, geeft de wet wel aan welke onderwerpen ouders moeten opnemen in het ouderschapsplan. Deze onderwerpen zijn:

• De zorgregeling: hoe je als ouders de zorg- en opvoedingstaken wilt verdelen;
• De omgangsregeling: hoe je als ouders de omgang met de kinderen wenst te regelen;
• Een informatie- en consultatieplicht: hoe je onderling als ouders elkaar informatie verschaft over belangrijke onderwerpen, bijvoorbeeld over de schoolkeuze van de kinderen;
• De kosten van de verzorging en opvoeding van de (minderjarige) kinderen, oftewel de kinderalimentatie.

LEES OOK - Onenigheid over het ouderschapsplan voorkomen 

Je hoeft het als ouder echter niet te laten bij deze onderwerpen. Ouders kunnen ook zelf onderwerpen toevoegen aan het ouderschapsplan. Zo zie ik regelmatig dat ouders het ouderschapsplan uitbreiden met onderwerpen die voor hen belangrijk zijn. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat de kinderen alleen de ouders ‘papa’ en ‘mama’ mogen noemen, maar ook het moment waarop nieuwe partners aan de kinderen mogen worden voorgesteld of afspraken over hoe de ouders onderling met elkaar moeten omgaan.

Het opstellen van een ouderschapsplan vraagt zodoende veel plan- en denkwerk. Het moet immers in principe zo opgesteld worden dat ouders ernaar terug kunnen grijpen indien dat noodzakelijk is. Het ouderschapsplan dient dan ook toekomstbestendig te zijn, wat het opstellen van een goed ouderschapsplan extra lastig maakt.

Een paar tips bij het opstellen van een ouderschapsplan

Maak duidelijke en concrete afspraken 
Ik merk dat ouders er vaak profijt van hebben, indien de afspraken concreet en duidelijk worden vastgelegd. Dit verkleint namelijk de kans op onduidelijkheid en onenigheid over de gemaakte afspraken. Een veel voorkomend voorbeeld waarbij veel discussie ontstaat, betreft de regeling voor de vakanties en feestdagen. Zo maken sommige ouders de afspraak dat vakanties 50%/50% verdeeld worden. Dit heeft als gevolg dat vervolgens onenigheid kan ontstaan wie welke week krijgt. Wanneer vooraf duidelijke en concrete afspraken zijn gemaakt, kan je als ouder mogelijke discussies voorkomen. Dit kan je doen door bijvoorbeeld op te nemen in het ouderschapsplan dat de ene ouder in de even jaren de eerste drie weken van de zomervakantie heeft, en in de oneven jaren de laatste drie weken (en de andere ouder het andersom).

Denk goed na over de gevolgen van de opgestelde afspraken 
Ouders realiseren zich niet altijd wat voor gevolgen de gemaakte afspraken hebben. Wat op papier soms heel logisch lijkt, kan in de praktijk onpraktisch of zelfs onuitvoerbaar te zijn. Een goed voorbeeld hiervan is een zogenaamde kinderrekening. Ouders storten dan de kinderbijslag, de kinderalimentatie en de overige bijdragen voor de kinderen op deze rekening met het idee dat van deze rekening alle kosten van de kinderen betaald kunnen worden. In de praktijk ontstaan echter vaak discussies over de noodzaak van bepaalde uitgaven of de hoogten daarvan. Een ander voorbeeld is een co-ouderschap terwijl de ouders niet dicht bij elkaar in de buurt wonen. De kinderen moeten daardoor zo veel heen en weer reizen, dat dit een zware last voor hen is. Door niet goed na te denken over de gevolgen van bepaalde afspraken kan dus niet alleen onenigheid ontstaan tussen de ouders onderling, maar het kan ook een zware belasting opleveren voor de kinderen. Om dit te voorkomen, is het van belang dat goed nagedacht wordt over mogelijke gevolgen van de gemaakte afspraken.

Hoewel het misschien lastig en tijdrovend is om een ouderschapsplan op te stellen, zie ik in de praktijk vaak dat later onenigheid voorkomen kan worden wanneer ouders de afspraken duidelijk en helder opnemen in het ouderschapsplan en daarbij ook rekening houden met de toekomst en de uitvoerbaarheid van het ouderschapsplan. Een goed ouderschapsplan is dan ook niet alleen in je eigen belang als ouder, maar ook zeker in het belang van je kinderen. Het is de investering dubbel en dwars waard!

Stel onze specialist een vraag!