Hoe lang duurt een echtscheidingsprocedure?

Eenzijdig verzoekschrift

Verzoekschrift echtscheiding

Wanneer één van beide partijen de echtscheiding wenst, kan dat op basis van een eenzijdig verzoekschrift aan de Rechtbank worden voorgelegd. In dat verzoekschrift wordt dan verzocht de echtscheiding uit te spreken, maar er kunnen daarnaast ook nevenverzoeken worden gedaan, bijvoorbeeld ten aanzien van de zorgregeling voor de kinderen, de verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap of ten aanzien van alimentatie.

Verweertermijn

Wanneer een eenzijdig verzoek is ingediend, wordt het verzoekschrift door een deurwaarder bezorgd (betekent) bij de andere partij. Op dat moment begint de eerste termijn te lopen; de verweertermijn. De verweerder heeft zes weken de tijd om te reageren op de inhoud van het verzoekschrift. Daarvoor heeft hij of zij een advocaat nodig. Lukt het niet om binnen zes weken te reageren, dan kan er uitstel worden gevraagd bij de Rechtbank. Het eerste uitstel (van maximaal vier weken) wordt altijd verleend, zonder dat er een gemotiveerd verzoek hoeft te worden gedaan. Volgende uitstelverzoeken moeten in samenspraak met de verzoekende partij of op basis van een klemmende reden. Als het uitstel wordt verleend, is dat in beginsel wederom maximaal vier weken.

Verweertermijn op zelfstandige verzoeken

In het verweerschrift kan de verweerder zelf ook verzoeken. Wanneer in het verweerschrift ook (zelfstandige) verzoeken worden opgenomen, krijgt de partij die het verzoekschrift tot echtscheiding heeft ingediend vier weken de tijd om verweer te voeren op de verzoeken in het verweerschrift. Lukt het niet om binnen die vier weken een verweerschrift in te dienen, dan kan hiervoor ook uitstel worden gevraagd. Hier geldt ook weer dat het eerste uitstel in principe altijd wordt verleend en maximaal vier weken bedraagt. Bij volgende uitstelverzoeken moet de wederpartij instemmen of moet er sprake zijn van een klemmende reden.

Kortom; wanneer voornoemde stappen worden bewandeld en telkens de verweertermijn met het eerste uitstel wordt gebruikt, loopt de procedure al ruim 18 weken.

Inplannen van de mondelinge behandeling

Wanneer voornoemde stappen zijn doorlopen, ligt de zaak in zijn geheel voor bij de Rechtbank. De Rechtbank zal dan een datum gaan inplannen om de zaak te behandelen ter zitting. In verband met de werkdrukte binnen de Rechtbanken, duurt het doorgaans een aantal weken (soms zelfs maanden) voordat de behandeling van de echtscheiding kan plaatsvinden. Nadat de zaak op zitting is behandeld, kan het zijn dat de Rechtbank nog nadere informatie nodig heeft en in dat kader de zaak aanhoudt. Beschikt de Rechtbank over voldoende informatie, dan kan zij de beschikking (uitspraak) wijzen. Meestal duurt dat ongeveer zes weken nadat de mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden.

Is het dan definitief klaar?

Nee, wanneer er een uitspraak is van de Rechtbank, kunnen partijen tot drie maanden erna in hoger beroep. De zaak kan dus in zijn geheel worden voorgelegd aan een hogere rechter, wanneer partijen (of een van hen) het niet eens zijn met de uitkomst. Dan begint de procedure weer van vooraf aan, waarbij wederom de hiervoor genoemde termijnen gelden. Na het hoger beroep is het mogelijk om de zaak aan de hoogste rechter voor te leggen, als een van partijen (of beiden) het niet met de uitkomst eens is.

Doorgaans wordt de doorlooptijd van een echtscheidingsprocedure door cliënten als erg lang ervaren. In sommige gevallen is er sprake van een jarenlange strijd. Een periode waarbij men gedurende lange tijd in grote onzekerheid zit.

Kan het ook sneller?

De echtscheidingsprocedure kan ook sneller verlopen. Ik heb daarover al eerder geschreven naar aanleiding van een specifieke zaak die ik heb behandeld. In die betreffende zaak was de echtscheiding binnen één maand geregeld. Maar niet elke kwestie is hetzelfde.

LEES OOK - Tips & Tricks: Hoe te handelen als je in een echtscheidingssituatie terecht komt?

Gemeenschappelijk verzoekschrift met twee advocaten
Het is ook mogelijk om een echtscheiding te verzoeken op basis van een gemeenschappelijk verzoekschrift. In veel echtscheidingskwesties willen beide partijen niet worden bijgestaan door dezelfde advocaat, maar willen zij beiden de hulp van een eigen advocaat. Dat hoeft echter niet te betekenen dat een echtscheidingsprocedure meteen uitloopt op een vechtscheiding. Veel advocaten sturen erop aan om in gesprek te gaan met de wederpartij en zijn of haar advocaat. Dit gesprek heet een viergesprek. In de praktijk leidt een viergesprek vaak tot een succes, waarbij de gezamenlijk gemaakte afspraken worden vastgelegd in een overeenkomst. Afspraken over de kinderen worden dan opgenomen in een ouderschapsplan en afspraken over de overige onderwerpen (zoals partneralimentatie, de verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap, etc.) worden opgenomen in een echtscheidingsconvenant.

Het hangt erg van beide partijen (en hun advocaten) af hoe lang het duurt voordat er overeenstemming wordt bereikt. Soms kan dat al na één gesprek, soms meerdere. Het voordeel van behandeling van de zaak op deze manier is dat partijen niet afhankelijk zijn van de termijnen van de Rechtbank. Zodra de overeenkomsten definitief en ondertekend zijn, kan een gemeenschappelijk verzoekschrift worden ingediend, waarbij de overeenkomsten worden meegestuurd. De Rechtbank doet de zaak dan als ‘hamerstuk’ af. Soms wordt de beschikking (de uitspraak van de Rechtbank) al binnen één week na indiening van het verzoekschrift retour ontvangen. Voor partijen is dat een groot voordeel, omdat op alle punten dan overeenstemming kan worden bereikt. Partijen hoeven dan doorgaans minder lang in onzekerheid te zitten en hebben niet het risico dat er hoger beroep wordt ingesteld.

LEES OOK - Second-opinion bij mediation in echtscheiding; goedkoop is duurkoop

Gemeenschappelijk verzoekschrift met één advocaat (mediation)
Zoals ik al eerder heb aangegeven, kunnen partijen ook gezamenlijk een advocaat benaderen. In dat geval treedt de advocaat op als onpartijdig adviseur/mediator. De advocaat begeleidt partijen bij het maken van afspraken over de gevolgen van de echtscheiding. Deze afspraken worden dan, zoals al aangegeven, opgenomen in een ouderschapsplan en echtscheidingsconvenant. Het is volledig afhankelijk van de wensen van beide partijen, maar in de praktijk kan de echtscheidingsprocedure erg snel verlopen. In het eerder genoemde voorbeeld was de volledige procedure doorlopen in drie weken tijd. De tijd gaat doorgaans zitten in het maken van afspraken en het op de juiste manier vastleggen van deze afspraken.

Soms is slechts één bespreking met partijen voldoende, op basis waarvan de overeenkomsten in concept kunnen worden opgesteld. Wanneer partijen zich kunnen vinden in de betreffende concepten, kunnen deze worden getekend en kan het verzoek bij de Rechtbank worden ingediend. Net zoals in de situatie dat partijen met elk een eigen advocaat een gezamenlijk verzoek indienen bij de Rechtbank, zijn partijen ook in dit geval niet afhankelijk van termijnen bij de Rechtbank. Als er overeenstemming is over de echtscheiding en de gevolgen daarvan doet de Rechtbank de zaak af als ‘hamerstuk’. Dit heeft als groot voordeel dat partijen niet gedurende lange tijd in onzekerheid zitten, maar zich snel weer kunnen richten op het opbouwen van ieders leven in de nieuwe situatie.

Hoe lang duurt een echtscheidingsprocedure?

Conclusie
Zoals aangegeven, kan een echtscheidingsprocedure op verschillende wijzen worden doorlopen, waarbij iedere wijze een verschillende doorlooptijd kent. Niet iedere zaak leent zich voor iedere behandeling; wanneer partijen té ver uiteen liggen voor wat betreft de gevolgen van de echtscheiding, lukt het soms gewoonweg niet om een zaak op gezamenlijke basis te regelen en is een procedure onvermijdelijk. In andere gevallen kunnen partijen er juist enorm veel baat bij hebben om het gesprek op gang te houden en komen partijen gedurende het gezamenlijke proces er achter dat de uitgangspunten juist grotendeels op een lijn zitten. Voor elke manier van zaaksbehandeling heeft Stellicher deskundige advocaten in huis.

Stel onze specialist een vraag!