Scholingsplicht voor werkgevers: neem het serieus!

De inhoud van de wettelijke scholingsplicht

Scholingsplicht binnen de huidige functie

Een werkgever is verplicht werknemers de mogelijkheid te bieden cursussen of opleidingen te volgen die nodig zijn voor het goed uitoefenen van hun functie. De werkgever moet daarvoor noodzakelijke maatregelen van organisatorische aard treffen. Hieronder valt bijvoorbeeld het vrijmaken van reguliere arbeidstijd voor studieactiviteiten. De werknemer moet dus feitelijk in staat zijn de scholing te volgen. Als een werknemer een diploma of certificaat nodig heeft voor de uitoefening van zijn functie, heeft de werkgever een inspanningsplicht. De werkgever moet voldoende inspanningen verrichten om te bereiken dat een werknemer dat diploma of certificaat haalt.

Scholingsplicht bij herplaatsing

De werkgever is in beginsel verplicht om, indien sprake is van ontslag, eerst te onderzoeken of herplaatsing binnen de onderneming mogelijk is, zo nodig met behulp van scholing! Dit is functiegerichte scholing: scholing die er op korte termijn voor moet zorgen dat een werknemer kan worden herplaatst naar een andere functie.

De scholingsplicht bij herplaatsing is voor een deel gematigd. Een werkgever is volgens de jurisprudentie niet verplicht een werknemer te scholen als er geen zicht is op herplaatsing in een passende functie. Dit is bijvoorbeeld het geval als is aan te tonen dat er binnen de organisatie geen andere functie beschikbaar is. Ook als wel functies openstaan, is omscholing niet altijd verplicht. De duur en de kosten van scholing zijn dan vaak bepalend voor de vraag of een werkgever verplicht is een werknemer om te scholen. De duur van de scholing moet in verhouding staan met de termijn van herplaatsing. Ook de financiële positie van de onderneming is relevant!

Scholingsplicht voor werkgevers: neem het serieus! 

Terugkrijgen gemaakte scholingskosten 

Onderdeel van de scholingsplicht is dat de werkgever degene is die voor de kosten van scholing moet opdraaien. Deze kosten bestaan uit de kosten van de opleiding of cursus, maar ook de kosten van studiemateriaal en examens. De werkgever is deze kosten niet altijd volledig kwijt. In sommige gevallen kan de werkgever (een deel) van de kosten terugkrijgen.

Studiekostenovereenkomst of studiekostenbeding

Het is mogelijk dat de werkgever met de werknemer die start met een cursus of opleiding een studiekostenovereenkomst aangaat. Ook komt het voor dat in de al overeengekomen arbeidsovereenkomst een studiekostenbeding is opgenomen. Indien een studiekostenovereenkomst of studiekostenbeding op de juiste manier tot stand komt en de juiste inhoud heeft, kan een werkgever (een deel) van de studiekosten van een werknemer terugvorderen als de werknemer uit dienst treedt.

Aftrekken van transitie- en inzetbaarheidskosten van transitievergoeding

Transitiekosten zijn kosten die de werkgever maakt om bij het einde van de arbeidsovereenkomst de werknemer te helpen niet werkloos te worden of om de periode van werkloosheid te verkorten. Het bekostigen van omscholing valt hier dus onder. Inzetbaarheidskosten zijn de kosten voor scholing die bijdragen aan het verbeteren van de arbeidsmarktpositie van een werknemer. Deze kosten moeten al zijn gemaakt tijdens de arbeidsovereenkomst, voordat sprake was van een aankomend ontslag. Een voorbeeld hiervan is het bekostigen van een cursus persoonlijke ontwikkeling.

Deze kosten kunt u van de transitievergoeding aftrekken wanneer:

• ze zijn gemaakt nadat ze zijn gespecificeerd en medegedeeld aan de werknemer;
• de werknemer schriftelijk akkoord is gegaan met het in mindering brengen van de kosten op de transitievergoeding.

Tip: denk hieraan als u een studiekostenovereenkomst opmaakt! 

Gevolgen van onvoldoende scholing 

Het onvoldoende aanbieden van scholing krijgt vooral gevolg wanneer de werkgever een werknemer wil ontslaan. Het Nederlandse ontslagrecht biedt namelijk verschillende waarborgen voor werknemers die onvoldoende zijn opgeleid door hun werkgever.

Herplaatsingsplicht

Voordat een werkgever kan overgaan tot ontslag van een werknemer, moet hij bekijken of die werknemer kan worden herplaatst in een andere functie. Indien een herplaatsing mogelijk is door scholing, dan moet de werkgever voor die scholing zorgdragen. Als bij een opzegging of een ontbindingsverzoek blijkt dat herplaatsing (binnen een redelijke termijn) mogelijk was geweest wanneer de werknemer (binnen die termijn) was omgeschoold, zal UWV of de rechter het ontslag niet goedkeuren.

Disfunctioneren

Wanneer u uw werknemer wilt ontslaan omdat hij onvoldoende functioneert, beoordeelt de kantonrechter of dit disfunctioneren het gevolg is van onvoldoende zorg voor scholing. Het is mogelijk dat de kantonrechter het verzoek afwijst, als hij moet concluderen dat de werkgever zich niet voldoende heeft ingespannen om de werknemer de nodige scholing aan te bieden. Een werknemer slechts wijzen op een mogelijke cursus, is een voorbeeld van onvoldoende inspanningen.

Billijke vergoeding te betalen door werkgever

Soms leidt het niet naleven van de scholingsplicht tot de situatie dat een werknemer niet (meer) aan de wettelijke kwaliteitseisen voor zijn functie voldoet. Wettelijke kwaliteitseisen zijn bijvoorbeeld diploma’s en certificaten in een specifieke beroepsgroep zoals monteur, maatschappelijk werker of chauffeur. Zo’n werknemer mag zijn functie dan niet meer uitoefenen en wordt ontslagen. In een ontslagprocedure kan de rechter oordelen dat de werkgever ernstig verwijtbaar heeft gehandeld, als er onvoldoende is zorggedragen voor het behalen van de juiste diploma’s. De rechter legt in dat geval de werkgever vaak een billijke vergoeding op. De werkgever moet die vergoeding dan aan de werknemer betalen, naast de wettelijk verplichte transitievergoeding.

Conclusie

Het is van groot belang dat u de verplichtingen om uw werknemers voldoende scholing aan te bieden, goed in het oog houdt. U bent verplicht uw werknemers te scholen en dit feitelijk en financieel te faciliteren. U kunt gemaakte kosten voor scholing bij uitdiensttreding wel voor een deel terugkrijgen, door een juist geformuleerd studiekostenbeding of door een verrekening van bepaalde kosten met de transitievergoeding. Het schenden van de scholingsplicht kan gevolgen hebben in ontslagprocedures. Bij de herplaatsingsplicht en bij ontslag wegens disfunctioneren speelt scholing een grote rol. Ook moet u proberen een billijke vergoeding te vermijden. Laat u zich daarom goed adviseren over uw plichten en mogelijkheden! De advocaten van Stellicher advocaten helpen u daar graag bij.

Stel onze specialist een vraag!