Nieuwe ontwikkelingen: kinderalimentatie na overlijden ouder

Dat kan ertoe leiden dat het betreffende kind het financieel zwaar krijgt. Dat kan zeker het geval zijn als de overleden ouder een nieuwe partner heeft en deze partner een sterke positie heeft, door het testament of door het erfrecht. Dan gaan de belangen van de nieuwe partner voor op de belangen van het kind. Dit kind, dat in de meeste gevallen wel erfgenaam is, kan zijn/haar erfdeel niet opeisen bij de nieuwe partner. Dat kan pas in veel gevallen als deze nieuwe partner is overleden.

Sinds het schrijven van mijn eerste blog is er sprake van nieuwe ontwikkelingen die ik graag met je deel.

De som ineens (kinderalimentatie) na overlijden

In mijn vorige blog heb ik beschreven dat artikel 4:35 Burgerlijk Wetboek een oplossing biedt voor de situatie dat kinderalimentatie eindigt na het overlijden van de alimentatieplichtige ouder. Op grond van dit wetsartikel kan aanspraak worden gemaakt op een som ineens, een betaling van een netto bedrag door de erfgenamen, bedoeld voor:

• de kosten van de verzorging en opvoeding van een kind tot het 18e levensjaar en voor
• de kosten van het levensonderhoud en studie tot het 21e

Zolang het kind minderjarig is, zal de verzorgende ouder bij de erfgenamen aanspraak moeten maken op de som ineens voor het kind. Als het kind 18 jaar is, is het meerderjarig en dus volwassen voor de wet. Het volwassen kind moet dan zelf aanspraak maken bij de erfgenamen op de bijdrage in het levensonderhoud.

Ik heb naar aanleiding van mijn blog diverse vragen gehad over de som ineens. Ik heb diverse keren mogen adviseren in situaties waarin het kind na overlijden van een ouder in een slechte financiële positie kwam te verkeren en er een behoefte aan een bijdrage in de kosten van levensonderhoud was. Het kwam geen enkele keer tot een procedure. Er wordt, zo blijkt, over dit onderwerp weinig geprocedeerd. Twee bekende uitspraken betreffen bedragen van € 19.720,- en € 25.000,- als som ineens.

Nieuwe ontwikkelingen

Het WODC (Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum) heeft in opdracht van de Minister van Justitie en Veiligheid een onderzoek gedaan, onder andere naar de som ineens. Het WODC heeft een aantal aanbevelingen gedaan dat door de Minister is gevolgd:

• de som ineens moet aan het kind zelf worden uitgekeerd. Ook als het kind nog minderjarig is. Het bedrag zal dan volgens de Minister en het WODC gestort moeten worden op een bankrekening op naam van het kind met een zogenaamde BEM-clausule. De BEM-clausule houdt in dat de bankrekening is geblokkeerd totdat het kind 18 jaar is. Als de verzorgende ouder geld wil opnemen, moet die ouder eerst toestemming vragen aan de kantonrechter. De kantonrechter kan dan bijvoorbeeld bepalen dat een ouder iedere maand een bepaald bedrag mag opnemen voor het levensonderhoud. En bij grote uitgaven zoals een laptop of een fiets moet de kantonrechter ook toestemming geven.

Op dit moment heeft de verzorgende ouder meer vrijheid bij de besteding van het bedrag dat wordt ontvangen.

• de termijn om een beroep te doen op de som ineens wordt verlengd. Op dit moment geldt als regel dat het kind (of de verzorgende ouder) binnen 9 maanden na overlijden van de alimentatieplichtige ouder een beroep moet doen op de som ineens. Doet het kind dit niet, dan vervalt de aanspraak definitief. De Minister is het echter met het WODC eens dat dit tot onwenselijke situaties kan leiden en is het eens met de aanbeveling de termijn om aanspraak te maken op de som ineens te verlengen tot het 21e levensjaar van het kind.

Nadeel
Het nadeel hiervan voor de erfgenamen is dat zij, ook nadat de erfenis voor hun gevoel is afgewikkeld, alsnog geconfronteerd kunnen worden met een beroep op de som ineens door het kind van de erflater. De Minister vindt echter, met het WODC, dat het belang van het kind bij de som ineens (en dus het krijgen van een bijdrage in het levensonderhoud) voorgaat op het belang van erfgenamen dat zij de zekerheid hebben dat de erfenis echt is afgewikkeld.

Een voorbeeld ter toelichting op dit nadeel voor de erfgenamen:
vader overlijdt op 1 januari 2019. Zijn zoon Storm uit een eerdere relatie is op dat moment 12 jaar. De huidige partner van vader, Anneke, is zijn erfgenaam, samen met Storm. Storm heeft op grond van het testament van vader een vordering op Anneke echter deze vordering wordt pas opeisbaar op het moment dat Anneke overlijdt. Anneke wikkelt de erfenis af en gaat verder met haar leven. Op 1 januari 2025 (de wet is inmiddels aangepast en de termijn is inderdaad verlengd tot 21 jaar) meldt Storm zich bij Anneke. Hij is dan 18 jaar. Hij maakt aanspraak op de som ineens omdat hij studeert en hoge studiekosten heeft. Het kan dan zijn dat er alsnog een bedrag aan Storm moet worden betaald als som ineens. Dit had Anneke niet verwacht.

Conclusie

Er zijn ontwikkelingen met betrekking tot de som ineens, de vorm van kinderalimentatie na overlijden van de alimentatieplichtige ouder. Deze ontwikkelingen zijn erop gericht de positie van het kind te versterken. Immers, als de aanbevelingen worden opgevolgd, kijkt de kantonrechter mee bij de besteding van de som ineens en is er meer toezicht op de manier waarop het geld wordt besteed. Daarnaast kan het kind met de geadviseerde wijzigingen tot het 21e levensjaar een beroep doen op de som ineens. Ik ben benieuwd wat het vervolg zal zijn en of deze ontwikkelingen tot aangepaste wetgeving gaan leiden.

Mocht je vragen hebben over de som ineens, de kinderalimentatie na overlijden, neem dan gerust contact op.

Stel onze specialist een vraag!