De rechter volgt in het erfrecht niet altijd strikt de wet om te bepalen wat redelijk is

Toch heeft de Rechtbank ook binnen het erfrecht de mogelijkheid om op basis van redelijkheid en billijkheid af te wijken van een eventuele onrechtvaardige uitkomst. Dat blijkt uit een uitspraak van de Rechtbank Den Haag ECLI:NL:GBDHA:2019:4  in een zeer treurige zaak.

Let op, de uitspraak van de rechtbank die in deze blog centraal staat, is inmiddels vernietigd door het gerechtshof. Lees hier meer over het oordeel van het gerechtshof.

Deze kwestie gaat over een pas getrouwd stel dat op hun huwelijksreis naar de Dominicaanse Republiek beiden komt te overlijden als gevolg van voedselvergiftiging. Zij hadden gegeten in het restaurant van een hotel en gedurende de nacht werden ze beiden steeds zieker. De volgende ochtend zijn zij beiden in het ziekenhuis terecht gekomen, alwaar eerst de vrouw overleed en enige tijd later de man. Op welk tijdstip beiden exact zijn overleden is niet geheel duidelijk, maar wél staat vast dat de vrouw eerder was overleden dan de man.

De rechter volgt in het erfrecht niet altijd strikt de wet om te bepalen wat redelijk is.

Geen testament
Het betreffende echtpaar had geen testament gemaakt. Op grond van de wet, waren zij beiden erfgenaam van elkaar. Wanneer zij tegelijk zouden overlijden, zouden zij niet van elkaar erven, maar zou de huwelijksgoederengemeenschap in twee gelijke delen worden verdeeld. De ouders en broers/zussen van de man zouden dan zijn helft erven en de ouders en broers/zussen van de vrouw haar helft.

In de onderhavige kwestie stond echter vast dat de vrouw eerder was overleden, hetgeen impliceert dat de man haar erfgenaam was. Omdat de man vervolgens was overleden, zou de gehele nalatenschap van het echtpaar naar de familie van de man gaan. Dit, terwijl beide echtgenoten op dezelfde dag zijn overleden, beiden aan de gevolgen van de voedselvergiftiging.

De familie van de man, die stelde erfgenaam te zijn van de gehele nalatenschap, begreep dat dit mogelijk een onredelijke uitkomst is voor de familie van de vrouw, maar dat afwijking van de wet niet mogelijk is, ook in verband met fiscale en juridische consequenties.

Rechtvaardig resultaat
De Rechtbank heeft hier een stokje voor gestoken, omdat er sprake was van een uitzonderlijke situatie. Omdat partijen zo kort na elkaar zijn overleden, druist het volgens de Rechtbank tegen het ‘rechtsgevoel in’ en is het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar dat de familie van de man de volledige nalatenschap zou verkrijgen. Daarom heeft de Rechtbank afgeweken van het wettelijk uitgangspunt en heeft zij bepaald dat de familie van de man niet de volledige nalatenschap van beide echtgenoten erft.

De Rechtbank bepaalde dat de familie van de man erfgenaam was ten aanzien van de nalatenschap van de man en de familie van de vrouw erfgenaam was ten aanzien van de nalatenschap van de vrouw. Op deze manier heeft de Rechtbank toch, in afwijking van de wettelijke uitgangspunten, een rechtvaardig resultaat bereikt.

NB: In de media wordt gesproken over een hoger beroep dat zou zijn ingesteld tegen de uitspraak van de Rechtbank. Mocht dat een nieuw licht werpen op de zaak, dan zal ik deze blog updaten.

LEES OOK - Afstand doen van partneralimentatie in een mediation

Stel onze specialist een vraag!