Kan ik een executeur ontslaan?

Ontslag executeur
De executeur heeft twee wettelijke taken: hij moet de (goederen van de) nalatenschap beheren en de schulden uit de nalatenschap voldoen. Omdat een executeur deze taken uitvoert met uitsluiting van de (andere) erfgenamen, kan dit nog wel eens spanning opleveren tussen de erfgenamen en de executeur. Zeker wanneer de executeur tevens erfgenaam is of in een nauwe persoonlijke relatie staat tot de erfgenamen, zie ik vaak dat er meningsverschillen ontstaan over de keuzes die de executeur maakt binnen zijn taakuitvoering. Niet elk meningsverschil levert ook daadwerkelijk een reden op om een executeur uit zijn functie te ontslaan, maar in sommige gevallen kan een verzoek om de executeur te ontslaan (en mogelijk een andere executeur te benoemen) worden ingediend bij de kantonrechter.

Wie kan het verzoek indienen
Er zijn verschillende partijen die de kantonrechter kunnen verzoeken om de executeur te ontslaan. Allereerst kan de executeur zelf het verzoek doen aan de rechtbank om hem te ontslaan uit zijn functie. Reden hiervoor kan zijn dat de executeur de verantwoordelijkheid te groot vindt, of dat hij bij aanvaarding van de rol als executeur niet wist wat de taken van de executeur precies zouden inhouden.

Daarnaast kunnen ook de erfgenamen, een mede-executeur en het openbaar ministerie een verzoek doen om de executeur te laten ontslaan. Ook kan de rechter ambtshalve ervoor kiezen om de executeur te ontslaan. Wel moet er dan sprake zijn van ‘gewichtige redenen’ wil de kantonrechter het verzoek tot ontslag van de executeur toewijzen. Voor deze blog ga ik uit van de situatie waarbij een erfgenaam het ontslag van de executeur verzoekt.

Gewichtige redenen
Wanneer een erfgenaam bij de kantonrechter een verzoek indient om een executeur te ontslaan, moet hij kunnen aantonen dat er sprake is van ‘gewichtige redenen’.

Kan ik een executeur ontslaan?

De executeur is tekort geschoten in zijn taakuitvoering:
Onder gewichtige redenen moet allereerst worden verstaan de situatie waarin de executeur tekort is geschoten in de uitvoering van zijn taken. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de executeur niet aan zijn (uitgebreide) inlichtingenplicht jegens de erfgenamen voldoet en de erfgenamen niet voldoende informatie verstrekt over de uitoefening van zijn taken, ondanks dat zij daar wel om vragen. Een executeur moet in principe aan de erfgenamen alle gewenste inlichtingen geven waar zij om verzoeken.

Ook indien de executeur niet tijdig een boedelbeschrijving heeft opgesteld kan er sprake zijn van het tekortschieten van de executeur in zijn taken. Het feit dat je het als erfgenaam niet eens bent met een boedelbeschrijving levert op zichzelf echter niet voldoende onderbouwing op om aan te nemen dat de executeur niet aan zijn verplichtingen heeft voldaan. Het is namelijk niet de taak van een executeur om een boedelbeschrijving te maken waar alle erfgenamen het mee eens zijn, maar om een boedelbeschrijving te maken die adequaat is.

Van de erfgenamen kan niet langer worden gevergd dat de erfenis door de executeur wordt beheerd:
Het begrip gewichtige redenen wordt niet beperkt tot de situatie waarin de executeur zijn taken niet naar behoren uitvoert. Ook de situatie waarbij van de erfgenamen niet langer kan worden gevergd dat de erfenis door deze executeur zal worden beheerd, valt onder het begrip gewichtige redenen. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer het vertrouwen van een of meer van de erfgenamen in de executeur volledig is verdwenen of de situatie waarin de persoonlijke vertrouwensrelatie tussen de executeur en de erfgenamen ernstig is verstoord. Een goede vertrouwensrelatie tussen de erfgenamen en de executeur is namelijk noodzakelijk voor een goede uitvoering van diens taken.

Objectieve feiten en omstandigheden:
De erfgenamen moeten het standpunt dat er sprake is van gewichtige redenen wel onderbouwen aan de hand van concrete en objectief bepaalbare feiten. Uit de rechtspraak volgt dat een subjectieve belevenis van de erfgenamen niet voldoende is om aan te nemen dat sprake is van gewichtige redenen. Hoe je als erfgenaam de omgang met de executeur ervaart volstaat niet. Ook het feit dat je het niet eens bent met de informatievoorziening van de executeur levert op zichzelf onvoldoende onderbouwing op om aan te nemen dat er sprake is van ‘gewichtige redenen’. Indien je een verzoek tot ontslag van de executeur indient bij de rechtbank doe je er dan ook goed aan om je standpunten met stukken en feiten te onderbouwen.

Fase van de executele:
Verder wordt door de rechter vaak ook rekening gehouden in welke fase de taak van de executeur zich bevindt. Uit de rechtspraak blijkt dat indien de executeur bijna klaar is of zelfs zijn taken reeds beëindigd heeft, de rechter vaak het verzoek tot ontslag van de executeur afwijst. De erfgenamen hebben naar het oordeel van de rechter op dat moment namelijk geen belang meer bij hun verzoek

De executeur wordt ontslagen, en nu?
Indien de rechtbank van oordeel is dat je als erfgenaam voldoende hebt aangevoerd om het ontslag van de executeur te rechtvaardigen, zal hij overgaan tot het ontslaan van de executeur. De executeur kan echter niet gelijk stoppen met het verrichten van zijn werkzaamheden. Na zijn ontslag is de executeur verplicht om de handelingen te verrichten die niet kunnen worden uitgesteld en die ook niet nadelig zijn voor de nalatenschap. De executeur kan zijn werkzaamheden dan pas neerleggen op het moment dat een nieuwe executeur zijn taken overneemt.
Wie de nieuwe executeur is, is onder andere afhankelijk van wat de overledene in zijn testament heeft bepaald. De kantonrechter kan namelijk alleen een nieuwe executeur benoemen indien de overledene die mogelijkheid in zijn testament heeft opgenomen, heeft de overledene dat niet gedaan dan zijn de erfgenamen gezamenlijk bevoegd om de nalatenschap af te wikkelen.

Conclusie
Als erfgenaam kan je dus wel degelijk een verzoek doen tot ontslag van een executeur. Hiervoor is wel van belang dat er sprake is van ‘gewichtige redenen’ en je dit als erfgenaam ook goed kunt onderbouwen. Of een nieuwe executeur benoemd zal worden of dat de erfgenamen gezamenlijk bevoegd zijn om de nalatenschap af te wikkelen is afhankelijk van het testament van de overledene.
Bent u ontevreden over de executeur en wilt u de mogelijkheden tot ontslag overwegen? Neem dan contact met ons op.

Stel onze specialist een vraag!